Opiniestuk # 27

Onderbescherming,

verwaarlozing van jeugd door de staat

We spraken hiervoor over overbescherming, er is ook onderbescherming ofwel verwaarlozing.
We zien dit gebeuren door de Staat der Nederlanden, met name waar het onze jeugdige gasten, de niet-alleenstaande, maar vooral de alleenstaande minderjarige asielzoekers, AMA's, betreft.
Dit laatste liep zo de spuigaten uit, dat de Staat door zeven organisaties is aangeklaagd als schender van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind.

Duimen draaien

Dan komt er een andere, nieuwere, regel om de hoek krijgen: ze mogen hier wel zijn, maar ze mogen geen huis, onderwijs, werk, inkomen of medische zorg hebben. Ze mogen hier dus alleen creperen. Ze worden zonder pardon uit huis gezet. De huisraad wordt op straat gezet en de kraakwagen staat al om de hoek van de straat klaar. Dit gebeurt met gezinnen met nog kleine kinderen. Ook 'illegale' peuters (hoe verzint men het, illegale peuters?) worden zonder pardon het land uitgezet.

Dit is regelrecht in strijd met alle bepalingen van De Verklaring van de Rechten van het Kind. Vermoedelijk ook met onze eigen grondwet en met tal van wetten die de zorg voor jeugdigen regelen. Maar het landsbestuur kan haar eigen regels overtreden. Ze kan immers niet zichzelf dagvaarden. Over waarden en normen gesproken...

Geen examen

De examens naderen al weer, voorjaar 2003. Nu wordt duidelijk dat menig jongere die in een voor hem of haar vreemde taal ijverig de gehele school heeft doorlopen, vlak voor het examen het land wordt uitgezet. Hoezo 'voorbereiden op toekomst in land van herkomst?' Een diploma is daar best veel waard. De regeltjes domineren hier de werkelijke normen en waarden, de echte regels. Maar het landsbestuur acht zich daaraan niet gebonden. Het stimuleert slechts de burgers zich aan de fatsoensnormen te houden. Zelf gaat ze gewoon haar gang.

Jeugdzorg zit klem

Wie het uitgevonden heeft, moet zich eens na laten zien op 'distorted thinking', zoals het tegenwoordig heet: denkstoornissen. Hoe dan ook, er bestaan hier "illegale kinderen". Hun aantal is niet precies bekend vanwege dat "illegale", maar in de vier grote steden zijn er zo'n 160 bekend. Ze vallen onder de Jeugdzorg. Deze heeft de plicht tot helpen en beschermen, voeden, huisvesten, en zo meer. De Vreemdelingenwet echter schrijft dezelfde jeugdverzorgers de tegengestelde handelingen voor. Ze moeten van de ene wet beschermen en van de andere wet uitzetten.

Wat te doen? Het blijkt dat iedere jeugdzorgwerker of -instelling hier de eigen keuzen in maakt, met als gevolg een woud van ongelijke regelingen, praktijken en besluiten. Het gevolg is ook: schrijnende gevallen.

Mocht het de Jeugdzorg of een asielzoekerscentrum al lukken om hun jeugdige klanten de nodige zorg te bieden, dan nog wacht de grote klap op hun achttiende verjaardag. Dan zijn ze volwassen en vallen ineens onder heel andere, veel hardere regelingen. In feite staan ze op straat en moeten ze zich maar zien te redden.

Jeugdbescherming?

Algemeen is de opinie dat de wettelijk geregelde jeugdbescherming, de Raden voor Kinderbescherming, slecht werk leveren. Doorgaans voert men de zwaarte van dit type werk aan als uitleg, hetgeen natuurlijk niet onredelijk is. Men moet vaak knopen doorhakken waarbij altijd een der partijen ontevreden zal zijn, zoals de vele vaders die van hun kinderen beroofd zijn. Intussen regent het klachten. De indruk blijft achter dat het hier in feite niet om kinderbescherming gaat, maar om maatschappijbescherming, toegespitst op fatsoensbescherming.

Kindermishandeling blijft een probleem. Ingrijpen is niet altijd mogelijk, maar aan preventie zou meer gedaan kunnen worden, bijvoorbeeld door opvoedingsondersteuning. Dit kost natuurlijk wel iets.

"In Nederland heerst van oudsher de opvatting dat opvoeding van kinderen geen overheidstaak is en dat ingrijpen in de opvoeding de rechten en vrijheden van ouders aantast. Over de kinderen werd heen gewalst. De Kinderbescherming is zo'n honderd jaar geleden opgericht om de staat te beschermen tegen 'onopgevoede' kinderen. Dus niet om de kinderen te beschermen tegen hun ouders. De staat mag pas interveniëren als er sprake is van ernstige schade. [...] Ons systeem van 'afwachten tot het mis gaat' werkt stigmatiserend."

"Naar schatting van de Raad voor de Kinderbescherming worden jaarlijks 50.000 tot 80.000 kinderen mishandeld. Veertig tot vijftig sterven aan de directe gevolgen daarvan. Daarnaast zijn er  naar schatting nog dertig tot veertig kinderen die overlijden aan verwaarlozing, zoals een kind dat onder een auto komt omdat er geen toezicht is."
(Kuijpers, Jackeline, Tegen de kinderbeschadiging; NRC 16 februari 2003, waarin Prof. Dr. Jan Willems geciteerd wordt)

De cursiveringen hierboven zijn door Tegenwicht aangebracht. De laatste cursivering is aangebracht omdat deze een vreemde denkwijze typeert, vermoedelijk die van de Raad. Er staat niet: 

"... die overlijden aan het verkeer, zoals een kind dat onder een auto komt omdat men te hard rijdt." 

In plaats van het werkelijke gevaar en de werkelijke schuldige aan te wijzen, de ongeduldige automobilist die alle ruimte krijgt van de samenleving, wijst men beschuldigend naar de ouders die geen toezicht houden en dit wordt dan verwaarlozing genoemd. Dus geen kinderbescherming door het werkelijke gevaar in te dammen, maar (auto)maatschappijbescherming en  fatsoensbescherming: men behoort zijn kinderen onder permanent toezicht te houden en wie dat niet doet, die faalt - niet de automobilist, die hoort er nu eenmaal bij. Het is niet onfatsoenlijk om in een woonwijk auto te rijden, het is onfatsoenlijk om kinderen daar niet vandaan te houden. Overbescherming als norm, haast en snelheid als waarde. 

"Het land van de kinderhaters"

Michel Zonneveld schrijft in VN van 23 november 2002:

[... A]fgelopen zaterdag stond er een artikel in de Volkskrant waardoor dergelijke vragen me even als irrelevant voorkomen. Het was het soort nieuws waarvan je hoopt dat het niet waar is. Dat het een misverstand is en dat de naam 'Birma' of 'Roemenië' per ongeluk is vervangen door 'Nederland'.

Volgens het bericht zitten erin ons land 538 kinderen in jeugdgevangenissen die nooit een strafbaar feit hebben gepleegd. Dat is achtendertig procent van de totale bevolking van de inrichtingen. 
Deze jongeren vallen onder hetzelfde regime als de 'echte' crimineeltjes. [... E]n als ze een driftbui krijgen (en dat zou heel terecht zijn door deze schandalige behandeling), worden ze in een isoleercel gestopt. Het jongste kind dat is opgesloten, is nog maar negen jaar. Dat lijkt vreemd: volgens de wet kan pas vanaf twaalf jaar een gevangenisstraf worden opgelegd.

De verklaring is dat deze groep nooit is veroordeeld, maar doorgestuurd door de 'jeugdhulpverlening'. Hun 'misdaad' is dat ze ADHD hebben, dat ze zich om wat voor reden dan ook (mishandeling, incest) niet meer aan een ouder kunnen hechten of dat ze lijden aan een 'oppositioneel opstandige gedragsstoornis'.

In sommige instellingen worden ze intensief behandeld, in andere nauwelijks, zo zegt een woordvoerder van justitie. Ze zouden worden opgesloten omdat ze 'elders' te vaak zouden weglopen. Dat is maar een deel van het verhaal. De kern van de zaak is dat er al jaren te weinig geld wordt uitgetrokken voor de jeugdzorg. De provincies hebben daarom om miljoenen euro's extra gevraagd om in elk geval iéts te kunnen doen.
[... M]et wat voor gezagkan de overheid over dit soort zaken spreken als onder háár verantwoordelijkheid kinderen op deze wijze verwaarloosd worden? [...] 

AMA's 

Protest van besturen en burgers

'Dit kan niet langer zo!' en 'Tot hiertoe en niet verder!' begon bij steeds meer mensen te leven. 

Al veel eerder waren het vooral de kerken die asielzoekers opvingen en in leven hielden, al dan niet in de kerk of aangrenzende ruimtes, en met behulp van bijdragen van de gelovigen.

Vanuit Deventer is een breder protest gestart, op initiatief van pastores en parochianen van de Broederenkerk aldaar, waaronder ook vluchtelingen. De kerk hielp vluchtelingen aan onderdak en eten. Toen een gezin met jonge kinderen vlak voor de winter uit huis werd gezet, was de maat vol. Onder het motto "Zij op straat? Wij ook!" werd een buiten-slaap-actie gehouden voor het stadhuis. Op een goed bezochte manifestatie gaven zich vele mensen op voor de volgende slaapactie. Intussen werd een stichting opgericht die inmiddels subsidie van de gemeente heeft gekregen. 

Intussen werd ook een nachtwake voorbereid onder het motto "Hier kan ik niet van slapen!". Deze actie sloeg aan en in heel Nederland waren er nachtwaken. Er volgden petities en oproepen, met name aan het CDA om wat Christelijker te handelen. Niet onwelkom was de steun van ongeveer vijftig CDA wethouders hierbij. Onlangs sloten ook theologen zich hierbij aan, op bijbelse gronden dus.

Uiteindelijk diende de LPF een motie in die een meerderheid in de Kamer kreeg en zo de regering dwong om althans de meest onredelijke regelingen te versoepelen. 

Hoe dan ook, door burgerprotest is er wel het een en ander aan het veranderen. Daarnaast door protest en ongehoorzaamheid van besturen, kerken, jeugdzorginstellingen en nu dan ook door de zeven organisaties die de AMA opvang hebben aangeklaagd. 

Deventer nog eens als model - de politie aan onze zijde

Hadden we in een eerder Tegenwichtstukken niemand minder dan een Koningin en een Kardinaal qua opinie aan onze zijde, nu vermelden we een goed voorbeeld, wederom uit onverwachte hoek, namelijk de politie, de wetshandhaver met de sterke arm - in samenwerking met instellingen, kerken, bestuur en burgers. 

Er is in die stad een professioneel AMA-Team opgericht dat belast is met de zorg voor de plaatselijke AMA's. 

Er blijken er zo'n 280 te wonen, althans voor zover bekend, afkomstig uit achttien landen. Aanvankelijk waren deze voornamelijk gehuisvest in De Rivierenwijk, een volgens de bewoners gezellige, maar een toch algemeen als problematisch bekend staande wijk: veel armoede, veel allochtonen, veel werkloosheid, [dus] veel hasj-kwekerijeren. Er werd geklaagd over geluidsoverlast. Hierover zijn afspraken met de bewoners gemaakt. Aan een meer verspreid liggende huisvesting wordt nu gewerkt. Er gebeurt meer dat niet minder belangrijk is.

Belangrijk uitgangspunt van het project was het kennen en gekend worden. [...] Inmiddels Zijn de toezichthouders een vertrouwd beeld in de buurt. De onderlinge contacten tussen toezichthouders en doelgroep zijn van onschatbare waarde. [...] 

"Wij willen de kloof met hen verkleinen. Ook willen wij voorkomen dat ze afglijden", vertelt [politieagent] Henk de Man. De contacten met scholen en andere instanties vormen een belangrijke schakel in het geheel. [...]

Het AMA project [...] oefent een positieve invloed op hen uit en levert een succesvolle bijdrage aan de integratie van de jeugdige buitenlanders. De situatie is inmiddels zo dat de jongeren uit zichzelf komen met vragen en problemen of met klachten over andere bewoners.  

Een niet onbelangrijke rol wordt vervuld door het AED (Assemble Education Deventer), een christelijke organisatie die kerkdiensten vanuit wijkgebouw De Bron in de Rivierenwijk verzorgt. 
(Door AMA-project greep op leefsituatie jonge asielzoekers; Deventer Stadsblad 7 oktober 2002)

Het kan anders

Kortom, het kan wel anders dan op die kinderhatende manier van de - nota bene door ons gekozen - landsbestuurders. Zelfs gemeentebesturen de de politie werkt er aan mee om de zaken anders aan te pakken. Als burgers, besturen, kerken en instellingen maar eensgezind protesteren, bestuurlijke en burgerlijke ongehoorzaamheid aandurven, en goed samenwerken en zo gezamenlijk een krachtig tegenwicht bieden.