Opinie # 25Over-bescherming en wantrouwen,
|
|||||||||||||||||||||||||||
 |
"Waarom brengt u uw kind per auto naar school?" |
|
"Ik vind het te onveilig met al dat verkeer." |
|
"U bedoelt: al die auto's? Daarom voegt u er maar een aan toe?" |
Buiten spelenKinderen spelen steeds minder buiten. Ze zitten binnen aan de computer en worden te dik. Computerspelletjes en tv kijken heeft het spelen met leeftijdsgenootjes bijna ingehaald, aldus een recent onderzoek van Carat Nederland en het NIPO. Ouders vinden het buiten niet meer veilig: veel verkeer en wie weet enge mannen. Maar die laatste zitten ook op het Internet, dus dat is ook alweer onveilig. |
Zie ook "Buiten
spelen" door Annie de Vreugd in De Stentor, 12 april 2005. Dit
stuk staat in de web log van Tegenwicht. "Kind 'computert' 1,5 uur per dag. [...] Bijna 20
procent van de ouders maakt zich daar zorgen over. [...] Volgens zowel
de ouders als de kinderen hebben huiswerk en 'gewoon' spelen het meest
te lijden onder het langdurig achter de computer zitten. Kinderen die
nooit computerspelletjes spelen zijn er bijna niet meer." Zie ook: Buiten spelen op zijn best: |
|
Zo worden ouders van de ene angst naar de volgende geslingerd. En als de kinderen dan veilig op hun club of muziekles zitten komt SIRE ons weer vertellen dat kinderen het te druk hebben en te weinig gewoon buiten kunnen spelen. Kinderen te druk; SIRE → En, over druk zijn gesproken, wat hoor je tegenwoordig veel van ADHD, van kinderen die te druk zijn. |
|
Nu zijn er natuurlijk neurologische stoornissen, dus dit kan het geval zijn, maar deze diagnose wordt tegenwoordig ook te snel en te slordig - en ten onrechte - gesteld door huisartsen. Het kind is zo druk. Ja, maar is dit niet een gewone drukte die bij het buitenspelen niet eens opvalt, maar die in een gehorige flat als te druk wordt ervaren?
Al met al is er sprake van overvoeding, gebrek aan beweging, van over-bescherming en van over-opvoeding tot... stress en tot onzelfstandigheid, mogelijk ook tot geweld.
|
|
'Vechten op schoolplein is juist goed'"Als jongetjes van acht, negen jaar met elkaar ruzie hebben op het
schoolplein wordt het meteen afgekapt. [...] Daardoor is het moeilijk voor
hen om te leren war de grens van geweld ligt." |
Er gaat niets boven hutten bouwenMark Mieras - Wetenschappelijk journalist, gespecialiseerd in
hersenontwikkeling - Trouw, 24 december 2011 |
|
'We ontnemen kinderen de kans om zichzelf te ontdekken'Ditty Eimers - ANP / Trouw, 27 april 2014 Het belang van vrij spelen wordt onderschat door ouders, waarschuwt de
Amerikaanse psycholoog Peter Gray. 'Ouders die er steeds bovenop zitten,
doen hun kind tekort.' [...] Hoogleraar pedagogiek [...] Sieneke Goorhuis [...]: "Kinderen hebben dat nodig om hun innerlijke kompas te ontwikkelen." [...] Psychologe Louise Berkhout: [...] "Ouders denken te snel dat
kinderen zich vervelen. Wacht tot ze zelf met iets komen. Ze zullen je
verrassen." [...] |
|
We weten allemaal dat het goed is voor kinderen om buiten te spelen, sociale contacten op te doen, ruzies op te leren lossen, grenzen en vermogens te leren kennen en zichzelf te redden en eigen plekken, hutten te bouwen en zo meer. Toch gebeurt het steeds minder. En niet alleen vanwege het verkeer, er is een angst voor vreemden ontstaan; volwassenen vertrouwen elkaar niet meer.
Dit heeft vergaande gevolgen: ouders staan er alleen voor. Ze kunnen er niet meer op vertrouwen dat passerende volwassenen zo nodig zullen ingrijpen. Men bemoeit zich liever niet met andermans kinderen, want dan zou men aangezien kunnen worden voor een kinderlokker.
Vooral mannen kennen deze angst: 'Wat zoekt die kerel daar? Is het wel een echte kerel?' Dit wordt al gezegd van onderwijzers, jeugdleiders en mannelijke oppassers. Daar is een tekort aan: ze passen er voor.
|
Wat kan er al niet mis gaan met een baby in een wieg, met een kinderzitje op een fiets, met een speeltoestel op het plein.. En dan de computerspelletjes vol van geweld, het Internet vol chattende kinderlokkers en de televisie met veel geweld en een bombardement aan reclame die een hoop gezeur oplevert. De wereld lijkt vol te zitten met virussen, bacteriën en allerhande gevaren. Ouders worden met dit soort informatie doodgegooid. Ze worden er onzeker van en ze laten hun kinderen niet meer alleen. Gelukkig is er een oplossing: |
|
Deze springen in het gat van de onzekerheid van de ouders. Ze geven informatie en goede raad af, ze adviseren maatregelen omtrent klimrekken, speeltuinen en internetgebruik.
Dit is een vicieuze cirkel: hoe onzekerder de ouders, hoe afhankelijker ze worden van deskundigen, hoe onzekerder ze worden, enzovoorts.
In Amerika en Engeland vaart men sterk op het kompas van de angst. Kinderen - lees: onder de 18-jarigen - mogen daar zo ongeveer niets en staan permanent onder toezicht. Men vertrouwt de kinderen niet en andere volwassenen evenmin.
Dit heeft vergaande gevolgen, en niet alleen dat de kinderen te dik worden. Ze worden ook niet zelfstandig en volwassen. Wereldvreemd worden ze, dikke kinderen in een virtuele werkelijkheid. In de echte werkelijkheid is de gemeenschapszin zowat verloren gegaan, ook binnen de gezinnen. Ieder leeft in zijn eigen isolement, ook tussen ouders en kinderen is het contact veelal erg mager.
Zo kon het gebeuren dat een tiener McDonalds aanklaagde omdat ze te dik was geworden, na drie jaar lang dagelijks daar gegeten te hebben - dus kennelijk niet thuis aan tafel met zelfbereid eten. De rechter gaf haar ongelijk. "Het is niet de taak van de wet om je tegen je eigen excessen te beschermen", zei de rechter. McDonalds verweet het overgewicht niet aan hun voedsel, maar aan het te weinig bewegen.
Hetzelfde Amerika kent onvoorstelbare hoeveelheden maatregel 'tot bescherming van de jeugd'. O ja? behalve dan voor de twee miljoen homoseksuele tieners tegen de dagelijkse pesterijen. De schoolleiding, die keihard ingrijpt bij welke intimiteit dan ook, staat onverschillig tegenover deze vorm van agressie (Gay Krant, 23 juni 2001).
Men was in Engeland zo bang dat een school de ouders verbood te fotograferen of te filmen bij een kerstspel. De beelden zouden wel eens in handen van pedofielen kunnen komen... De reacties waren: "dolgedraaid", en "overreactie".
Tegenwicht heeft enkele stukken uit het Engels vertaald om de Nederlandse lezer van deze ontwikkelingen te kunnen vertellen. Ze staan met links opgesomd in het bestand "Overbezorgdheid - Buitenland"
In China zijn internetcafés verboden voor onder de zestien en binnen 200 meter van scholen. Men zegt de jeugd te willen beschermen tegen gokken, geweld, pornografie, magie en bijgeloof. Zou het? In feite wil men "anti-constitutionele informatie die de nationale eenheid bedreigd" uitbannen.
In Scandinavië, zuidelijk Europa en vele andere landen en culturen zien we een heel ander beeld. Kinderen worden daar veel vrijer gelaten en groeien heel anders op. Er is meer gemeenschapszin onder de volwassenen, die zo nodig ook op elkaars kinderen letten.
Die golf van angsten is van Amerika overgewaaid naar Engeland, waar de angst inmiddels zowat allesbepalend is geworden. Nu dreigt dezelfde angst over te waaien naar Nederland.
Een beetje Tegenwicht tegen die wind kan geen kwaad. Gelukkig hebben wij een nuchtere natuur en zijn we in staat hier kritisch tegenaan te kijken, ook naar Scandinavië en nog wat verder te kijken en onze eigen weg te blijven gaan. Het is hier nog niet te laat.
|
|
We zien nu ook een tendens om deze mensen niet meer op te sluiten in een bejaardentehuis, maar om ze zelfstandig en actief te houden - actief ook met de kleinkinderen en met andere jonge kinderen. Bij zulke experimenten bleek dat zowel de kleintjes als de oudjes daar van opknapten en dat ze veel aan elkaar hadden. |
Minister Heinsbroek lanceerde het plan om crèches onder te brengen in bejaardentehuizen. Die zijn er al in o.a. Rotterdam, Deventer en Leeuwarden. Premier Balkenende zag er niets in. Veel anderen weer wel, en de Stichting Kinderopvang Nederland weer niet:
"Het begeleiden van peuters en kleuters is een professie. Dat vereist een vierjarige opleiding. Alleen maar lief zijn is niet genoeg" (WD 21 september 2002).
Eeuwen lang hebben ouders en grootouders dit gedaan zonder "een vierjarige opleiding". Maar de deskundigen weten het dus beter, denken ze. Hoe kom je op het idee om kinderen aan ouders en oma's over te laten, zeg?
Hier zien we de overgewaaide trend in werking: andere volwassenen trekken zich terug en als ze dat niet zelf doen worden ze gewantrouwd en op afstand gehouden. Men is bang: voor 'de kinderlokker' of om daarvoor aangezien te worden. Vooral in het onderwijs, maar ook in de sport en de jeugdzorg is de afstand tussen de volwassenen en de jongeren enorm gegroeid en dit wordt zelfs door allerlei maatregelen en protocollen expres bevorderd.
Dit is jammer, want we weten heus wel dat alleen een echt bij de persoon betrokken juf, meneer, trainer of groepsleider, die persoonlijk contact met de kinderen weet te leggen - en dit ook mag doen - iets met de kinderen kan bereiken, zeg maar: ze mede kan opvoeden.
"Het is niet toevallig dat jongeren onlangs bij staatssecretaris Vliegenthart aandrongen op een mentor, een soort big brother of sister die hen langs de valkuilen van het moderne bestaan loodst." (Arjan Dieleman, De wereld aan je voeten, HN, september 1999).
Staan we dit niet toe, dan staan de ouders er alleen voor - nee, niet echt, want dan worden de leeftijdgenootjes, de televisie met alle reclame en de computerspelletjes de mede-opvoeders. Die hebben dan heel wat invloed, en niet de best denkbare. Over de gevolgen daarvan klagen we steen en been.
It takes a village to raise a child: je hebt een heel dorp nodig om een kind op te voeden. Inderdaad, daar in een gemeenschap voor nodig bestaande uit nabije en op elkaar betrokken volwassenen en kinderen. Er is gemeenschapszin en gemeenschapsvorming voor nodig, en wel gewoon met de buurt, met de school, niet ver weg, niet virtueel. We zijn op weg naar isolement, individualisme en wantrouwen. In het buitenland kunnen we zien waar dit toe leidt. We kunnen hier nog terug.
Er is een onschatbare bron van informatie: goed contact met de kinderen. Niet alleen 'op ze passen', maar echt met hen omgaan en met hen praten, d.w.z.: vooral naar hen luisteren.
Er zijn wat dit contact betreft twee tendensen gaande, tegengestelde nog wel. Dus we kunnen kiezen.
| Enerzijds leven de verschillende generaties van nu
sterk in eigen werelden zonder al te veel contact met elkaar. Dit geldt
vooral voor jongeren: die zoeken vooral elkaar op op eigen (hang)pekken en
uitgaansgelegenheden en creëren, met hun eigen communicatiemiddelen en
intussen zowat "FF" een eigen (GSM)taal, hun eigen wereld. Er is weinig contact
met volwassenen. Je komt er niet in als wat oudere volwassene; jongeren zijn
zo onbereikbaar, zo is de klacht. |
|
|
Bij een goed contact wijst de ouderlijke intuïtie de weg. Dit is al eeuwen een juiste weg gebleken, dus waarom zou dit nu ineens niet het geval zijn?
Een voorbeeld hiervan is 
. Er wordt weliswaar nu en dan een vraag aan een deskundige voorgelegd, maar
de werkwijze is vooral dat ouders met elkaar in gesprek gaan en zo het merendeel
van de problemen zelf kunnen oplossen, elk op de geheel eigen wijze,
onafhankelijk van deskundigen.
Kinderen en jongeren kunnen veel meer dan doorgaans gedacht wordt. Als we ze met vertrouwen en respect tegemoet treden, dus niet met angst, wantrouwen, over-bescherming en verder alleen een setje regels en fatsoensnormen, dan ontwikkelen ze zelfvertrouwen en handelingsvermogen. We kunnen dan ook hun ideeën serieus nemen en deze gebruiken om de samenleving echt kindvriendelijk in te richten.
Dit gebeurt, of is althans gepland, bijvoorbeeld bij de Nationale Online Kinderdenktank. [*] Kinderen worden hier uitgenodigd mee te denken over actuele vraagstukken in onze maatschappij.
Hiervoor is meer respect en bescheidenheid nodig dan de moderne westerse mens doorgaans eigen is: respect voor kinderen en respect voor mensen van andere tijden en culturen. Wij doen te veel of wij de waarheid in pacht hebben en of mensen van andere tijden en culturen het ware licht nog niet hebben gezien. Niets is minder waar; wij leven zelf behoorlijk in het donker van onze eigen eenzijdigheid waar we onze kinderen met alle geweld in willen persen. Dit heet tegenwoordig "beschermen".
