Nooit meer Auschwitz

Tegenwicht Weblof # 1 - 27 januari 2005

Vandaag wordt herdacht dat Auschwitz zestig jaar geleden bevrijd is door de Russen. Indrukwekkend, wat alle media erover vertellen.
Moeilijk te bevatten,
al die hoge getallen, miloenen, die je dan leest en de beelden die je te zien krijgt.
Je gaat dan toch nadenken.

Er hebben toch mensen daar hun werk gedaan, ook in het massale transport erheen. Er werkten toch ook artsen.

In boeken en documentaires is verteld dat dit geen onmensen waren, maar gewone 'brave' burgers die daar hun werk deden en thuis liefhebbende ouders waren. Zij deden hun plicht. Niet alleen omdat op plichtsverzuim hoge straffen stonden, ook uit plichtsbesef, uit gehoorzaamheid.

De media vertellen ons vandaag (o.a NRC 26 januari 2005) ook van Amerikaanse militairen die gedeserteerd zijn uit het leger in Irak en gevlucht zijn naar Canada:

	"Mijn land probeert iets van me te maken dat ik niet ben: een moordenaar. "
	"De autoriteiten in de VS hebben hun ongenoegen uitgesproken over de deserties. Het is een in het oog lopend symptoom van het verslechterde moreel onder de troepen in Irak."

Moreel?
Bereidheid om onschuldigen te doden?
Hoe moreel is dit? Welke moraal gaat hier achter schuil?

Nooit meer Auschwitz dus!

Maar na Auschwitz hadden we nog Cambodja, Bosnië, Rwanda en Darfur, om er maar enkele te noemen. Het zijn er heel wat meer.

Houdt het dan nooit op? Leert de mens er dan niet van?

Sinds Auschwitz is gehoorzaamheid geen deugd mee.

Wij gaven hier op de site al een lezing hierover weer: "Opvoeding na Auschwitz". Cruciaal is het leren van empathie, het zich inleven in anderen, en van autonomie.

Is onze jeugd dan nog niet autonoom genoeg?

Is er nu juist niet wat meer disciplinering nodig?

Ja, dat moet ieder kind leren, maar daarnaast nog iets:

Zelfstandig zuiver en kritisch denken en zich inleven in de medemens, ook al is deze supporter van een andere voetbalclub of hangt deze een (ander) geloof, dan wel seksuele oriëntatie aan.

Dus zelfdiscipline, empathie en autonomie.

Er is ook kennis voor nodig: van eigen cultuur en van die van anderen en van de geschiedenis. En dan een kritische dialoog hierover. Daarvoor is vooreerst goed contact nodig.

Nooit meer Auschwitz...

We zullen het,
elk op zijn of haar eigen plek,
steeds weer zelf waar moeten maken.
Het zal niet vanzelf gaan, het vergt ieders inzet.

Lees ook:

Na het schrijven van dit stuk verscheen het
Trouw Commentaar van 27 januari 2005
met een vergelijkbare strekking.