Het maandblad J/M Voor Ouders vroeg honderden bewust kinderlozen naar hun mening over ouders, opvoeden en wat het betekent om kinderloos te zijn in Nederland. In het septembernummer publiceert het de opzienbarende resultaten.

Trouw berichtte er al over: 

Zo willen veel bewust kinderlozen financiële en fiscale voordelen voor ouders afschaffen. Ouders op hun beurt ergeren zich aan het onbegrip van kinderlozen.

Een van de belangrijkste conclusies: tussen de twee groepen schort het aan de communicatie; beide weten nauwelijks wat er bij de ander leeft. 

J/M vraagt: "Hoe kunnen we dat veranderen? Praat mee!" 

Doen we: Tegenwicht reageert

Tegenwicht praat graag mee als het een zinnige discussie betreft over maatschappelijke verhoudingen. Dit lijkt ons een zinnige discussie. 

Veel kinderlozen* ergeren zich eraan dat ouders allerlei voordeeltjes zouden hebben, zoals kortingen, voorrang tijdens vakantieperiodes, kinderbijslag, ouderschapsverlof enz… 

* Met kinderlozen wordt in deze discussie bedoeld de groep die bewust geen kinderen hebben.

Ook storen ze zich vaak aan de aanwezigheid van kinderen in restaurants, hotels en zelfs in winkels. Het gedrag van kinderen en hun ouders wordt ook benoemd als bron van ergernis. 

Er is zelfs een boek over geschreven door Hanna de Heus en Camiel de Vries: “Het Anti-kind” boek. De Heus en De Vries staan hierin niet alleen, zo blijkt uit het onderzoek van J/M. Velen met hen storen zich regelmatig aan kinderen en ouders. En eerlijk gezegd, lang niet altijd onterecht, toch? 

De maatschappelijke solidariteit wordt ter discussie gesteld door deze bewuste kinderlozen. Waarom moeten wij meebetalen aan de opvoeding van kinderen? 

Die lasten zijn er nogal. Volgens NIBUD 

Dat zijn forse bedragen. Stel dat de maatschappij niet meer solidair wil zijn en ouders dus zelf moeten opdraaien voor alle kosten, zoals ziektekosten (kinderen zijn nu ‘gratis’, lees ‘maatschappelijk solidair’ meeverzekerd) en onderwijskosten. Kinderbijslag valt weg, vergoedingen voor kinderopvang en zwangerschapsverlof… Kinderen worden dan onbetaalbaar. 

Nu de m.i. cruciale vraag: zijn kinderen inderdaad een soort privé-bezit van ouders? Een eigen keuze, dus lasten voor eigen rekening? Stel er zouden geen kinderen meer zijn, of veel minder. Wie verzorgt ons dan over een X-aantal jaar? De kinderen van nu zijn onze sociale zekerheid voor de toekomst. 

We moeten kinderen niet als sociale lasten zien, maar als investeringen in de toekomst. Vanuit dit perspectief bezien zijn ouders dus een soort maatschappelijke helden. Zij investeren in de toekomst en fors ook. Ze offeren er 20 jaren van hun leven voor op en een aanzienlijk financieel gedeelte van hun inkomen. 

Ja ho, zo bezien is wel erg eenzijdig. En dat is nu net waar de kinderlozen zo’n hekel aan hebben. Dat eenzijdige beeld van ouders en hun egocentrische houding.

De schoen wringt hem denk ik in ons idee over kinderen. Ouders denken dat kinderen hun bezit zijn. Kinderlozen zien kinderen vooral als ‘dat wat bij die ouders hoort (en waar die ouders dus verantwoordelijk voor zijn)’. 

Lea Dasberg leverde een belangrijke bijdrage aan de pedagogiek door het schrijven van Grootbrengen door kleinhouden in 1975, een boek over  opvoedkunde, waarin Lea Dasberg stelde dat kinderen onvoldoende de mogelijkheid krijgen om op een zelfstandige manier volwassen te worden. Zij zouden door de volwassenen in een beschermd 'Jeugdland' klein gehouden worden. Daarentegen zou het de taak van de opvoeders moeten zijn de denkgrenzen van het kind te verruimen**.

**Wikpedia. 

Ouders zien kinderen veelal als een privé-bezit en houden hen zodoende klein in hun ‘jeugdland’, aldus Dasberg. Dit terwijl kinderen een eigen identiteit en persoonlijkheid hebben. Zij hebben een eigen bijdrage aan de maatschappij en daarin een eigen verantwoordelijkheid. 

Dat anderen, in dit geval de kinderlozen, zich ermee bemoeien is dus niet zo vreemd. Ook zij hebben een rol in die maatschappij. Kinderen zijn dus ook een beetje van hen. Ouders hebben de eerste verantwoordelijkheid, maar niet de enige verantwoordelijkheid. Dat was vroeger al zo, toen kinderen vooral op straat werden opgevoed door moeder én buurvrouw. Zelfs evolutionair bezien: apen voeden gezamenlijk hun kroost op. 

Ouders die hun kinderen claimen als privé-bezit roepen over zich af dat anderen dan ook niet financieel zitten te wachten op solidaire verantwoordelijkheid. Ze mogen wel betalen, maar er niets van zeggen als kinderen tot de orde geroepen moeten worden? 

Binnen de Protestante Kerk in Nederland (PKN) worden kinderen gedoopt. Aan de gemeente wordt dan gevraagd of zij met de ouders het kind willen opvoeden in de ‘vreze des Heren’ (wat betekend dat ze de kinderen een christelijke opvoeding willen geven in woord en daad). De hele gemeente wordt dus gevraagd in principe betrokken te zijn bij die opvoeding. Het is niet alleen de zaak van ouders dit werk te doen, maar van allen. 

De vraag van J/M luidde: "Hoe kunnen we dat veranderen?" Ik denk dat we een voorbeeld moeten nemen aan de PKN.