Start Omhoog

Citaten uit

Capituleer niet voor de radicale islam

Film Wilders - De overheid dient haar onderdanen te beschermen, niet het zwijgen op te leggen

Gabriël van den Brink, in NRC Handelsblad 3 maart 2008

Nu ook GroenLinks en de VVD zich aansluiten bij de oproep van de regering aan Geert Wilders om toch vooral voorzichtig te zijn, is de maat vol, vindt Gabriël van den Brink.

Wat bezielt de politieke elite om één van onze voornaamste beginselen zo gemakkelijk weg te geven?

Hoe staat het eigenlijk met de Nederlandse democratie?

Zijn we bereid om fundamentele meningsverschillen uit te vechten of gaan we voor chantage en intimidatie opzij?

Tien stellingen

1

Men begint al te capituleren door te geloven dat de verantwoordelijkheid voor eventuele aanslagen bij Nederlandse burgers of politici ligt.

[...]  Mochten zich gewelddadige incidenten voordoen dan zijn Nederlandse burgers noch de Nederlandse regering daar verantwoordelijk voor maar degenen het geweld hebben gepleegd.

2

Het staat iedereen vrij om kritiek te hebben op de islam, ook wanneer dat bij moslims en andere gelovigen de nodige weerstand oproept.

[...]

3

Critici van de islam die worden aangevallen of met de dood worden bedreigd, moeten door de overheid worden beschermd.

[...]

4

Zij die vinden dat Geert Wilders verwerpelijke opvattingen heeft, moeten niet eisen dat hij deze verzwijgt, maar inhoudelijk de strijd met zijn ideeën aangaan.

[...] Het behoort tot een volwassen democratie dat men hem inhoudelijk bestrijdt. [...] Tegelijkertijd moet men oog hebben voor de reële problemen die Wilders aan zijn niet onaanzienlijke electoraat helpen. [...]

5

Behalve burgers die de islam respecteren, hebben veel Nederlanders de afgelopen jaren op een actieve wijze contact met de migranten gezocht.

[...]  Uit een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat [ ... er] vele honderden initiatieven van de grond zijn gekomen om de banden met migranten juist aan te halen. Dat is in ons land op een veel grotere schaal dan elders gebeurd.
[...]

6

Behalve aan respect en nader contact heeft een groot aantal veelal gelovige Nederlanders behoefte aan een meer constructieve dialoog met de islam.

[...] Als een hervorming van de islamitische traditie al mogelijk is, dan zal ze vermoedelijk alleen van binnenuit op gang worden gebracht en daarbij kan het gesprek met moderne christenen behulpzaam zijn. Zelf denk ik dat deze dialoog van grote betekenis is maar het zou een vergissing zijn om haar op één lijn te stellen met het publieke debat. [...]

7

Het aantal moslims dat naar een Europese vorm van burgerschap streeft neemt toe en zij moeten met alle middelen worden gesteund.

In weerwil van het felle debat doen zich onder moslims een aantal hoopvolle veranderingen voor.
[...]
We steunen de moderne moslims het meest door vast te houden aan rechtsstaat en democratie en ons open te stellen voor eventuele kritiek. [...]
Tot een dergelijke zelfkritiek zouden moderne burgers altijd bereid moeten zijn en in de mate waarin zij dat doen mag het ook van islamitische medeburgers worden verwacht.

8

De integratie van moslims zou enorm geholpen zijn als aanhangers van de islam afstand namen van hun radicale geloofsgenoten voor wie geweld en bedreiging nog altijd legitiem zijn.

Een kleine minderheid van de moslims stelt de waarden van het eigen geloof nog altijd boven die van tolerantie en democratie. Ze zijn voor vrijheid van meningsuiting behalve wanneer het gaat om de profeet. Dat lijkt mij op den duur een onhoudbare positie te zijn.
[...]
Per slot van rekening is het de Koran zelf die zegt dat er met betrekking tot het geloof geen dwang kan bestaan. Dat weinig moslims deze vrijheid ook nemen, heeft minder met het geloof zelf van doen maar houdt vooral met een gebrek aan sociale, culturele en politieke ontwikkeling in het land van herkomst verband.

9

Los van de vraag hoeveel commotie de film van Wilders gaat oproepen (er zijn in het Westen wel ergere films gemaakt) geeft het geen pas om concessies aan een beeldvijandige traditie te doen.

De status van beelden is één van de vragen waar de wegen van het Westen en de islam in het verleden uiteen zijn gegaan. Vanaf de late Middeleeuwen hebben beelden, tekeningen, schilderijen en andere visuele middelen een voorname rol in onze beschaving gespeeld.
[...]
Wat de roman voor de negentiende eeuw heeft gedaan, deed de film voor de twintigste eeuw: het is een van de voornaamste middelen waarmee zich in onze samenleving de collectieve reflectie voltrekt.
[...]
Om uitgerekend op dat moment te willen voorkomen dat er een film over de actuele problematiek wordt gemaakt, getuigt van bitter weinig inzicht in de manier waarop onze cultuur functioneert.

10

Het doordenken van de grote vragen van onze tijd is zonder verbeelding niet mogelijk. Daarom dient er op dat punt een volledige vrijheid te zijn.

[...] Geestelijke vrijheid opgeven zou niet minder dan verraad aan onze meest fundamentele beginselen zijn. Aan het gedrag van mensen kunnen om allerlei redenen grenzen worden gesteld, maar als we grenzen gaan stellen aan hun verbeelding is de capitulatie van het Westen een feit.

Gabriël van den Brink is hoogleraar maatschappelijke bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg en lector gemeenschappelijke veiligheidskunde aan de Politieacademie in Apeldoorn. Hij schreef dit artikel op persoonlijke titel.

Start Omhoog