Visie achter 'gedrag' en 'handelen'

In: < http://www.human-being.nl/Bibliotheek/cc/inh.htm >:
< http://www.human-being.nl/Bibliotheek/cc/h2_frm.htm >, Paragraaf 2.

Visie achter 'gedrag'	Visie achter 'handelen'
Gedrag is datgene wat zichtbaar is van wat een organisme doet. Het kan op mensen of dieren betrekking hebben.	Handelen is datgene wat de mens doet of laat én welke betekenis hij daaraan geeft. Dit is niet altijd zichtbaar, maar wel essentieel. Handelen is typisch menselijk.
Auteurs die 'gedrag' als kernbegrip kiezen zien de mens als een zich gedragend wezen, wiens gedrag bepaald wordt door wetten zoals die in de natuur gelden, dan wel door regelpatronen die aangeleerd zijn.	Auteurs die 'handelen' als kernbegrip kiezen zien de mens als een handelend wezen, als een wezen dat in staat is betekenis aan zichzelf en zijn wereld te geven, zich doelen, normen en regels te stellen en zijn handelwijze te kiezen.
Gedrag heeft oorzaken; deze determineren [] onder bepaalde condities [*] het gedrag. En/of: Gedrag wordt bepaald door regels en is dus voorspelbaar en beheersbaar.	Handelingen worden gekozen op grond van motieven, waaronder normen of regels. Tussen motief en handeling zit een in principe vrije wilsbeschikking van de mens. De keuze is in principe rationeel te verantwoorden of behoort dit te zijn.
Zinvolle kennis is kennis van deze wetten, oorzaken, condities en regels, dus verklarende kennis, nomologische theorie.	Zinvolle kennis is het begrijpen van betekenissen, motieven en redenen (waaronder normen en regels) die de keuzen funderen, dus begrijpende kennis, idiografische theorie.
Wetenschappelijke kennis bestaat uit objectieve beschrijving van de feiten en uit voldoende bewezen geachte wetmatige of regelmatige samenhang tussen de feiten.	Wetenschappelijke kennis bestaat uit als geldig beargumenteerde uitspraken over de feitelijke, de sociale en de subjectieve werkelijkheid en over de betekenissen, motieven en redenen (waaronder normen en regels) die het handelen funderen.
Geldige uitspraken zijn die, welke in overeenstemming zijn met de objectieve werkelijkheid.	Geldige uitspraken zijn die, welke op dat moment voldoende beargumenteerbaar worden geacht.
Normen en waarden kunnen geen onderwerp zijn van wetenschappelijke uitspraken.	Normen en waarden dienen op wetenschappelijk niveau beargumenteerd en zo nodig gekritiseerd te worden.
Met behulp van wetenschappelijke theorie kan de werkelijkheid, inclusief het gedrag van mensen, beheerst worden.	Met behulp van wetenschappelijk theorie kan de mens zijn handelingsvermogen verbeteren, dus praktischer worden en zich emanciperen, zich ontworstelen aan beheersing.
Het beste wetenschappelijk onderzoek wordt doorgaans 'empirisch-analytisch' genoemd. Het experiment dat de feiten toont, geeft het beslissende antwoord, welk antwoord overigens falsifieerbaar [***] dient te zijn.	Het beste wetenschappelijk onderzoek wordt doorgaans 'hermeneutisch-dialectisch' genoemd. De kritische dialoog (de discours) geeft het voor dat moment beslissende antwoord, welk antwoord overigens kritiseerbaar dient te zijn.
[] Determineren: dwingend bepalen of vastleggen [] Condities: voorwaarden [**] Falsifieerbaar: het experiment en de uitslag daarvan dient zo beschreven en geformuleerd te zijn dat een eventueel valse conclusie aan het licht gebracht kan worden.