Citaten uit

Zeven wakers die vóór de crisis zaten te slapen

Menno Tamminga, NRC Handelsblad 3 oktober 2008

Zes jaar geleden zorgden boekhoudschandalen voor hervormingen in Amerika en Europa. Dankzij de wakers. Maar waar zijn ze tijdens de huidige crisis?

[...]

Wie zijn nu de klokkenluiders? Zij zijn onvindbaar. Dit is een crisis zonder helden. Een crisis waarin de professionele waakhonden niet blaften, te laat blaften, of wel blaften, maar niet wilden bijten.

Dit is een crisis waarin zeven wakers hun plicht verzaakten. [...]

1 De consument

Hij moet zelf over zijn portemonnee waken. Je mag verwachten dat consumenten weten, of serieus voorgerekend krijgen, hoeveel geld zij kunnen lenen, wat hun huis waard is, hoeveel bijkomende financiële verplichtingen zij hebben. Maar in Amerika is het soms gemakkelijk vangen: de consument pakt het geld, koopt het huis en denkt: de strop is voor een ander.

2 De tussenpersoon

Hij verkoopt de hypotheeklening. Wie mensen die het niet kunnen betalen een hypotheek aansmeert, benadeelt de financier die het geld op tafel legt. Maar effectieve prikkels verzachten eventueel hartzeer: de klant krijgt zijn geld, de tussenpersoon zijn bonus.

3 De financier

Wie mensen die het niet kunnen betalen geld leent, benadeelt zichzelf. Hij doet zijn huiswerk niet. Regel één voor elke bank: ken uw klant. Maar in de moderne Amerikaanse geldpraktijk, en niet alleen daar overigens, is de relatie tussen financier en klant doorgesneden. Hij kent zijn klant niet, alleen de tussenpersoon. Ook het hartzeer van de financier heeft zijn grenzen: ook hij krijgt een bonus bij succes. En, extra argument tegen al te veel hartzeer: je kunt de hypotheken doorverkopen aan iemand anders. Dan wordt jouw strop zijn strop.

4 De controleur

Banken en bedrijven hebben eigen accountants, en accountants van buiten die de boeken controleren. Zij beoordelen onder meer de kwaliteit van leningen, zoals woningfinancieringen.
[...]

5 De directie en de commissarissen

Zij leiden de banken en houden toezicht op het gevoerde beleid. Wisten zij wél wie hun klanten waren, met wie zij zaken deden en hoeveel financiële risico's hun banken namen?

6 De aandeelhouders

Zij controleren in naam de directie en de commissarissen, die beiden aan de aandeelhouders verantwoording moeten afleggen.

7 De toezichthouders op de financiële sector

Zij moeten het bankwezen gezond en veilig houden, opdat de spaarders en andere geldschieters het vertrouwen bewaren.
[...]

Zij zijn de zeven wakers

De oplossingen die minder dan zes jaar geleden werden ontworpen om herhaling van de boekhoudschandalen te voorkomen zijn op hen van toepassing:

Wat is ervan terechtgekomen?

Kan het niet anders?