Citaten uit

De nieuwe moraal van Rotterdam

Ruud van Haastrecht, Trouw 16 juli 2005

Ooit maakte Rotterdam naam met linkse experimenten met junks, zwervers en andere randgroepen. Maar zorgwethouder Marianne van den Anker, van Leefbaar Rotterdam, berust niet in hun „mensonwaardig bestaan”. Heroïneprostituees en daklozen moeten via intensieve zorg teruggeleid worden naar het burgerbestaan. Dominee Hans Visser van de Pauluskerk gelooft er niet in: ’Die mensen kunnen niet hoger opstijgen’.

Toen Johan van Dam in 1980 vers uit Suriname aanklopte bij de Rotterdamse Pauluskerk voor een overnachtingsplek, sliepen er een stuk of zes daklozen. Nu slapen er ruim honderd per nacht.
[...]
Als hij praat, zie je dat hij maar twee tanden heeft.

Johan (60) leeft nu niet meer op straat, tegenwoordig heeft hij een kamer ergens in het Oude Noorden. Hij heeft er dus geen last van dat de opvang van rond zwervende junks in de Pauluskerk eind dit jaar moet sluiten van het gemeentebestuur. Maar voor zijn part kon de Pauluskerk op de huidige plek blijven. ,,Toen ik dakloos was, hebben zij me gesteund met onderdak enzo.”

De nieuwe moraal die, sinds een college van Leefbaar Rotterdam, CDA en VVD regeert, vanaf de Coolsingel wordt uitgedragen, ontgaat de Pauluskerk-clientèle niet. Johan reageert op het beleid met het vleugje fatalisme dat junks wel vaker hebben. De gebruikersruimte van de Pauluskerk dicht? ,,Dan gaan verslaafden roken en basen op straat, in een portiek, op het Centraal Station, in het park.”

[...]

Tot enkele jaren geleden onderscheidde Rotterdam zich met progressieve experimenten zoals een vrijplaats voor drugsverslaafden op Perron Nul. Maar onder het huidige college is de moraal terug in de zorg. Dat is misschien wel even gewaagd. De jonge, vrijgevochten wethouder Marianne van den Anker wil met dwingende hand de randgroepen terugleiden naar een burgerbestaan. Haar grootste criticus is dominee Hans Visser van de Pauluskerk, die zich sinds de jaren zeventig het lot aantrekt van de drop-outs in de stad.

[...]

[Visser: "H]eeft de mens het recht om anders te zijn? Van dit college moet de burger braaf zijn, oppassend, niet tegen een boom aan plassen in de openbare ruimte, niet stelen. Rotterdam wil clean worden, Rotterdam wil een nette burgermansfatsoen-stad worden.
[...]
Er is een volstrekte afwijzing van alles wat anders is, het vreemde wil men niet aanvaarden, ook het vreemde geloof dat je niet kunt begrijpen. Terwijl mallotige figuren bij de stad horen.”

[...]

’Pamperen’, dominee Hans Visser laat zelf het woord vallen.

,,De wethouder verwijt ons pampergedrag. Dat is volstrekt niet waar. Er is in deze kerk een heel beleid ontwikkeld om illegalen te doen terugkeren. Illegalen uit Oost-Europa wordt te verstaan gegeven: ’Wat komt u hier doen? Werken? Werk is hier niet, een week rondkijken en dan weer terug!’ En in de tweede helft van de jaren tachtig zei ik al tegen het college: laat drugsgebruikers die goed bij zinnen zijn vier uur per dag werken op straffe van intrekken van de uitkering. Toenmalig wethouder Henderson zei tegen mij: dat verkoop ik politiek niet. „

[...]

De dominee [...]:

,,Je kunt wel zeggen: we willen die mensen hoger op doen stijgen. Maar als die mensen dat nou niet kunnen? Wij vergeten vaak dat we niet alle problemen kunnen oplossen. Die mensen zijn gestoord. De wethouder wil méér met die mensen dan mogelijk is. Of je er nou honderd psychiaters op los laat of niet.
[...]
En onderhand wordt een aantal dames in opvanghuizen gestopt. Al deze hersenzieke mensen stop je vol met medicijnen. Is dat nou beter? Ze worden gemedicaliseerd nadat ze eerst gemoraliseerd zijn, want ze mochten geen hoer meer zijn.”

,,De kern van ons beleid is”, zegt de wethouder, ,,dat dit soort mensen zo snel mogelijk uit hun situatie moeten komen.
[...]
Dak- en thuislozen moeten vanaf 1 januari via een programma terug naar een normaal leven. Het gaat om een groep die voor het grootste deel wel kan, maar niet wil. En de mensen die niet willen, omdat ze het gewoon verrekken, die zullen effe op de blaren moeten gaan zitten en vervolgens kiezen ze eieren voor hun geld. En het kleine groepje waar helemaal niets meer mee valt aan te vangen, moet naar een longstay buiten de stad.”

De predikant:

,,Je kunt mensen niet zomaar opbergen in kampementen of instituten diep in de bossen. Daar moet ook aanleiding voor zijn. Natuurlijk zijn er drugsgebruikers die zwaar verloederen en goed geholpen moeten worden. Het zal echter met grote zorg moeten gebeuren.”

[...]

,,Om nou te zeggen: alle daklozen nemen een treinkaartje naar Rotterdam, dat is al jaren niet meer zo”, zegt de dominee. ,,Die aanzuigende werking is een mythe, die stamt uit de tijd dat mensen van heinde en verre naar Perron Nul kwamen. Volgens een gemeentelijk onderzoek heeft Rotterdam meer daklozen dan andere steden. Ik heb er een econometrist naar laten kijken die het onderzoek een lachertje vond. Maar al is het zo, dan kun je ook zeggen: mooi, dan zijn we een sociale stad!”