Mechanische onanie

1998 # 5

Iemands mening wordt in laatste instantie 
bepaald door zijn gevoelens
en niet door zijn verstand 
Spencer

Bij het doorbladeren van oude wetenschappelijke werken vond ik bij de Fransman Pouillet, L'onanisme chez la femme, Parijs 1880, de volgende passage omtrent de invloed van een mechanisch werktuig op de sexualiteit.

 'Bij een bezoek dat ik eens bracht aan een fabriek van militaire kleding' , bericht Pouillet 'zag ik het volgende toneel: 

Te midden van het uniforme geluid, veroorzaakt door ongeveer dertig naaimachines, hoorde ik eensklaps één der machines met veel grotere snelheid werken dan de andere. Ik keek naar de persoon die ermee werkte, een brunette van 18 of 20 jaar. 

Terwijl zij automatisch bezig was broeken te maken op de machine, werd haar gezicht levendig, haar mond opende zich lichtelijk, haar neusgaten sperden zich open, haar voeten bewogen de pedalen met toenemende snelheid. Spoedig zag ik een krampachtige blik in haar ogen, haar oogleden gingen neer, haar gezicht werd bleek, het hoofd werd achterover gegooid; handen en voeten hielden op te werken en strekten zich uit; een gesmoorde kreet, gevolgd door een lange zucht ging verloren in het lawaai van de werkkamer. 

Het meisje bleef een paar minuten onbewegelijk, pakte haar zakdoek om de zweetdroppels van haar voorhoofd te wissen, en na een verlegen en beschaamde blik op haar medewerksters geworpen te hebben, hervatte zij haar werk. 

De opzichteres, die als mijn gids optrad en die gezien had in welke richting mijn blik ging, nam mij mee naar het meisje, dat bloosde, haar gezicht naar beneden keerde en een paar onsamenhangende woorden mompelde, voordat de opzichteres nog haar mond geopend had om haar aan te raden midden op haar stoel te gaan zitten en niet op de rand. 

Toen ik wegging hoorde ik een andere machine in een ander gedeelte van de kamer in versnelde beweging. De opzichteres glimlachte tegen mij en maakte de opmerking dat dit zo vaak voorkwam dat het niet opviel. Het trok geen aandacht. Het kwam vooral voor bij jonge arbeidsters, meestal leerlingen, vertelde zij mij, die op de rand van de stoel gingen zitten, omdat zij op die wijze wrijving van de labia zeer vergemakkelijkten.'

 Je zou kunnen zeggen dat het hier gaat om een onania mutualis (wederkerige onanie) tussen mens en machine: mechanische onanie, dus. Een term die ik destijds invoerde. 

Zo kan ook de fiets tot hetzelfde resultaat leiden. Ook dieren kunnen deze functie vervullen; overbekend is hier wel het paard, waarop menig pubermeisje verliefd kan worden. 

Gynaecologen uit de vorige eeuw melden dat het nauw toerijgen van het damescorset (dat in die tijd gebruikelijk was) sexueel kon prikkelen en tot masturbatie aanleiding kon geven. Tegenwoordig vinden we dit terug in de speciale nauwe pakken op speciale bijeenkomsten.

Een vrouw die bij mij in therapie was vertelde dat zij als meisje Zinaria cymbalaria (plantensoort, scrophulariceeën) op haar sexuele delen legde om een brandend gevoel te krijgen en zo tot een orgasme kwam.

Zij leed aan een masturbatie-complex, dat ontstaan was door onverwerkte, blijvende schuldgevoelens, die een neurose tot gevolg had, en maar moeilijk te genezen was. De basis was een hardnekkig gewetensconflict dat mede door de opvoeding werd veroorzaakt.

In de vorige eeuw was de masturbatie een groot probleem. Zelfs een onderzoeker als Hermann Rohleder heeft het nog over de nadelige gevolgen van de onanie; ofschoon hij in zijn monografie Die Masturbation, 1899, zegt dafss Masturbation nie die direkte Ursache des lrrsinns sei.

In 1882 verscheen er nog een boek met de titel Augenkrankheiten bei Masturbanten, geschreven door de destijds zeer bekende oftalmoloog Hermann Cohn. De titel spreekt boekdelen.

Aan het begin hadden wij het over de rol van de naaimachine bij de masturbatie. Een ander middel is de schommel. Freud verwijst in zijn Drei Abhandlungen zur Sexualtheorie naar het sexuele genoegen van het schommelen. De schommel is in veel culturen bekend en geliefd. De mechanische onanie blijkt een veel voorkomend verschijnsel te zijn.

Dr.Frits Bernard

Literatuur

August Forel: Die sexuelle Frage; Verlag von Ernst Reinhardt, erste Auflage, München 1904