Narcissus en zijn spiegel

1998 # 2

Dit is geen sprookje, ofschoon de titel dit zou kunnen suggereren. Ofschoon... 

We hebben het hier over een sexuologisch verschijnsel: narcisme of narcissisme genoemd. De term werd destijds door niemand minder dan H.Ellis geïntroduceerd. In de psychoanalyse spreekt men van een narcissistische keuze indien een objectbezetting de eigen persoon betreft (Freud) . Men wordt als het ware verliefd op zichzelf. De eigen verschijning werkt prikkelend. De Griekse schapenhoeder Narcis werd verliefd op zijn eigen gelaat en lichaam, die zich in een beek weerspiegelden. Een klassiek verhaal. 

Bij Magnus Hirschfeld vond ik het volgende voorbeeld, een geval uit zijn praktijk, dat een goed beeld geeft van het verschijnsel.

Een grote, krachtige 37-jarige boer verklaarde, dat hij volkomen onverschillig is voor vrouwen en mannen. Het bereidt hem echter het grootste erotische genot om zijn eigen naakte lichaam in de spiegel te bekijken. Dit is des te minder te begrijpen, omdat hij geen Narcis en evenmin een Adonis is. Met zijn onverzorgde, stoppelige baard en zijn sterk behaarde lichaam gelijkt hij meer op een aap. De spontane sexuele opwinding trad bij hem voor het eerst op toen hij zich in het begin van de puberteit voor het eerst van top tot teen in de spiegel zag. 

Gedurende het onderzoek bleek het volgende: toen de patiënt zich uitgekleed had, keek hij in een wandspiegel. Onmiddellijk kreeg hij een erectie en werd hij geprikkeld. Hij verzocht om verontschuldiging, drukte zijn lippen op de spiegel en bedekte zijn mond in de spiegel met kussen. Na zeer korte tijd drukte hij zijn geslachtsdeel tegen het beeld in de spiegel, waarbij hij een ejaculatie kreeg. Hijzelf zei: 

Ik heb mijzelf waanzinnig lief, mijn geslachtsdrift is geheel gericht op mijzelf en het zou mij de grootste vreugde bereiden mijn eigen lid te kussen. In mijn dromen zie ik dikwijls mij zelf en elke keer komen daarbij polluties voor. Als ik onder een spiegel lig wordt het spiegelbeeld mijn eigen ik en mijn lichaam is degene, die de handeling met mij uit voert. Gedurende deze spiegelscènes verlies ik zoveel speeksel, dat de gehele spiegel daarmede bedekt wordt. Daar komen dan bij een sterk hoofdschudden en een versnelde hartslag. Ik heb een lichte, lange smalle spiegel nodig, zodat ik mij van top tot teen zien en omarmen kan. 

De spiegelscènes voer ik een of twee malen per week uit. Dat doe ik al sedert jaren. Als gevolg merk ik een aangename lusteloosheid en daarna val ik in slaap. Dikwijls masturbeer ik door mijn vinger in de endeldarm heen en weer te bewegen. Mijn ideaal is het, om naakt te kunnen leven, in het bijzonder in de open lucht. Ik hou van het land en ben van mening, dat het aangenaam moet zijn om naakt onder de wilden te leven. Ik draag gaarne nauw aansluitende kleding, die mijn lichaamsvormen doet uitkomen. Gedurende de spiegelscènes word ik zo opgewonden, dat ik reeds dikwijls vreesde krankzinnig te zullen worden.

Tot zover deze casus. Alle belangrijke elementen zijn er in verwerkt. Het is een waar sprookje.

Overigens worden spiegels ook gebruikt om de libido een extra impuls te geven. Seneca verteld over Hostius Quadra, die in zijn slaapkamer spiegels had aangebracht, ook vergrotingsspiegels. Ook sommige kinderen onaneren graag voor de spiegel.

Ook hier geldt weer alles is in de mens aanwezig.

Dr.Frits Bemard

Literatuur

Magnus Hirschfe1d Geschlechtskunde, Stuttgart 1926 Hermann Roh1eder Geschlechtsleben des Menschen, Ber1in 1920