Citaten uit

Wetenschappers sceptisch over normen en waarden

Warna Oosterbaan, NRC, 18 januari 2003

De wetenschappers die door premier Balkenende zijn gevraagd hem te adviseren over waarden en normen, staan zeer sceptisch tegenover de benadering die de premier heeft gekozen. Balkenende vroeg hen om hem raad over ,,het belang van gemeenschappelijke waarden voor onze samenleving'' en over de vraag aan ,,welke waarden daarbij in het bijzonder moet worden gedacht''.
In hun eerste analyses wijzen zij erop dat veel van de problemen door de overheid zelf zijn gecreëerd.

Prof.dr. H.P.M. Adriaansens, voorzitter van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling en betrokken bij de advisering: ,,[...] Ik vind dat een belangrijk deel van de verantwoordelijkheid bij de overheid ligt. De arrangementen van de overheid maken dat de samenleving te grootschalig en te abstract wordt ingericht. De scholen zijn te groot, de ziekenhuizen en de universiteiten te massaal. Dat geeft anonimiteit, gebrek aan betrokkenheid.''

Prof. dr. mr. C.J.M. Schuyt van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, die de hoofdopdracht heeft gekregen, vindt dat er met de normen en waarden niet veel aan de hand is. ,,Als Balkenende zegt dat er een gebrek aan consensus is over normen en waarden, dan vind ik dat niet zo zinvol. We hebben in dit land altijd met waardenconflicten kunnen leven.''

Het Sociaal en Cultureel Planbureau is ook bij de advisering betrokken. Directeur prof.dr. P. Schnabel: ,,[...] Het is eigenlijk overal hetzelfde: gebrek aan toezicht, gebrek aan controle, gebrek aan onderhoud. Als de boel niet wordt onderhouden, als er geen controleurs rondlopen, dan wordt het steeds erger.'' En dat is de schuld van de overheid? ,,Als de overheid het niet doet, moeten de burgers dan optreden? Die kijken wel uit.''

Prof.dr. H.G. van de Bunt, hoogleraar criminologie aan de Erasmus Universiteit, en niet rechtstreeks betrokken bij de advisering, vindt ook dat er in normen en waarden niet veel veranderd is: ,,[...] De meeste mensen brengen een portemonnee die ze vinden nog steeds naar gevonden voorwerpen. Er wordt ook nog heel veel voor goede doelen gegeven.''

De oorzaken van de toegenomen criminaliteit liggen volgens Van de Bunt meer bij dingen als toegenomen welvaart. ,,Zodra er meer auto's komen, nemen de autokraken toe. [...]"