[< Vorige]     [Start]    [Omhoog]  [ Volgende > ]

Hoe nu verder?

42 Visies op de toekomst van Nederland na de moord op Van Gogh

Spectrum, 2005

Tegenwicht weblog # 8 - 11 maart 2005

42 Auteurs, 42 visies, vaak sterk uiteenlopend.

Dertien auteurs* => lopen gewoon door

Zij lopen, het lijkt haast blindelings, in de pas met de strekking die het debat is gaan overheersen; negen van deze dertien doen dit met gebruik van retoriek: emotionerende taal, krasse bewoordingen, zware voorbeelden, selectie van of gebrek aan feiten. Zij spelen in op angst bij de lezer, wijzen de islam of de politieke islam aan als schuldige, als een hier niet passende religie. Ook de jaren zestig en de regeringen en het onderwijs sindsdien moeten het ontgelden. Bestrijding door daadkrachtige leiders van een sterke staat is nodig. We lezen zo de neoconservatieve agenda nog weer eens. 

We gaan hier niet verder op in: dit verhaal kennen we nu wel. We willen verder, niet terug. 

* Dertien auteurs

Paul Cliteur, 
Jos de Beus, 
Bart Jan Spruyt, 
Chris Rutenfrans, Hans Jansen, 
Jaffe Vink,
Afshin Ellian, 
Mat Herben, 
Arend Jan Boekestijn,
Maxime Verhagen, Nahed Selim, 
Marcel Roele, 
Bob Smalhout.

Er zijn nog negenentwintig andere auteurs die scherper analyseren en meer mogelijkheden zien. Te veel om hier op te noemen. We maken een keuze dwars door het hele boek heen. 

Analyse

1. Het gaat niet om de islam als religie


Negenentwintig auteurs

Alle slechts eenmaal vermeld, aan de hand van de tekst hiernaast

Het debat is ten onrechte geďslamiseerd. Het gaat hier niet om religie, het gaat over maatschappelijke, culturele en politieke processen. [* 1] Als Mohammed B. en sommige anderen hun religie, de islam in de modernst denkbare vorm [* 2], centraal stellen en misbruiken, hoeven wij dit nog niet te doen. Hoe meer men de islam als religie centraal stelt en kritiseert, zoveel te meer vergroot men het conflict, het gevoel afgewezen en uitgestoten te zijn, de wrok en dus de segregatie en mogelijk de radicalisering van de moslims. Zie met name Kees Beekmans, p. 259 ev.

Abdulwahid van Bommel [* 3],
Maurits Berger, 
[* 4, 5, 6, 7] 
Michel Leezenberg 
[* 2], 
David Pinto [* 1],
Mohammed Rabbae,
Zeki Arslan,
Kees Beekmans

2. Polarisatie en projectie

Extremisme is gevaarlijk; als polarisatie de reactie erop is, is dat nog gevaarlijker: het blokdenken 'wij' tegen 'zij'. Dit verziekt de samenleving. De eigen cultuur wordt alleen maar overdreven goed, de andere cultuur wordt alleen maar slecht. Beide partijen gaan zichzelf en de ander zo zien. 

De ander leent zich goed voor projectie van de eigen onvolkomenheden, dilemma's en angsten. Beide partijen raken gevangen in deze 'logica' zonder te zien dat ze in dezelfde valkuil gevangen zitten. 



Willem Breedveld,

Tarik Fraihi [* 8],

André Rouvoet,

Mineke Schipper [* 9]

3. Feiten kennen, accepteren, nuanceren, relativeren

Jozias van Aartsen noemt wat er gaande is "defactualisatie" of "ontfeitelijking" (p. 238). Emoties, halve waarheden, vertekende beelden en theologie overheersen de feiten. Emoties kunnen stemmingmakerij worden, halve waarheden kunnen hele gaan worden, voorspellingen kunnen zichzelf waar gaan maken. 

Elementaire feiten: 

vrijwel de gehele derde generatie 'Markokkanen' is hier geboren en getogen, spreekt de taal, leeft modern en heeft een Nederlands pasport. Ze kunnen niet uitgezet worden [* 11].

Accepteer 

dat deze jongens er zijn en mee willen doen, 

dat we in een globale wereld leven, 

dat de islam hier een van de godsdiensten is en zal blijven, 

dat we - al eeuwen - een multicultureel land zijn. 

Nuanceer: 

'De' islam bestaat niet, wel heel veel richtingen erin; 

'de integratie' is niet mislukt: bij de een wel, bij de ander niet;

lang niet alle 'allochtonen' zijn (praktiserend) moslim (Hans Jansen, p. 70 ev., Zeki Arslan, p. 188);

leer desondanks de islam nu gewoon eens kennen; zo velen zeggen dat de islam vreedzaam is [* 13].

Mohammed Benzakour [* 10], 

Maarten van Rossem,

H.J. Schoo, 

Youssef Azghari, 

Nabil Marmouch,

Rita Verdonk, 

Jozias van Aartsen, 

Rachid Majiti, 

John Leerdam [* 12],

Mustapha Önlü

Sadik Harchaoui, 

Herman Vuijsje
Relativeer::

Paniek is niet nodig; doorzie retoriek; kijk naar andere landen, het gaat hier relatief erg goed; Nederland islamiseert helemaal niet (Maarten van Rossem, p 20 ev); 

Er is terrorisme, maar laat het debat hierover niet alles overheersen (Sadik Harchaoui, p. 278 ev).

4. Wees zelfkritisch

Wees rustig kritisch t.o.v. de islam en al zeker de politieke islam, maar wees vooreerst zelfkritisch. Het gaan niet om de islam, het gaat hier om Nederland en hoe wij omgaan met immigranten, hun religie, hun kinderen en kleinkinderen, intussen Nederlanders. Het gaat erom hoe wij ons onderwijs inrichten en het werk verdelen. Het gaat niet om 'vreemdelingen', het gaat om burgerschap in een corporatieve democratie, en wel de onze met haar mondige burgers. Goed, het gaat ook om de politieke islam, maar dan toch vooral hoe wij het hier zo inrichten dat die hier geen kans krijgt [* 14].

Dirk jan van Baar,

Jozef Punt,

Hans Wansink, 

Wouter Bos,

Boris Dittrich [* 15],

Frans Verhagen

Hoe nu verder?

42 Auteurs, alle inmiddels vermeld, met elk meerdere suggesties, te veel om hier te noemen. Als we de neoconservatieve agenda rechts van ons laten liggen blijft er nog genoeg over om wel te gaan doen [* 16]. Een dwarsdoorsnede door het hele boek heen in drie hoofdpunten.

1. Verleg het debat

Dit is hierboven eigenlijk al gezegd: het gaat niet om de islam, dus laat die met rust; die moderniseert heus zichzelf wel. Laat vervolgens het debat over terrorisme niet alles overheersen. Heb het ook even over andere dingen, zoals hoe wij hier zelf in ons land omgaan met religies, culturen, immigranten en hun kinderen en kleinkinderen, met onderwijs en met werk. Laat retoriek weg of doorzie deze. Ken de feiten, nuanceer en relativeer. Wees zelfkritisch. 

2. Aan het werk

Help de 'allochtonen' aan werk, werk, werk (destijds Kok en nu ook Bos, p. 208). Dat is de beste manier om te integreren en mee te gaan doen, het zelfvertrouwen op te krikken, identiteit te verwerven. Bestrijd dus discriminatie door werkgevers, maar ook die in de uitgaanswereld, 'te vuur en te zwaard'. 

Vrijwel alle auteurs noemen het onderwijs van cruciaal belang, onderwijs in de geschiedenis en in het heden met de huidige kernwaarden en democratische praktijk. Dit is goed voor de jongens, maar vooral ook voor de meisjes en de moeders met hun cruciale rol in de gezinnen (Mineke Schipper, p. 268 ev.).

Zet dus lessen in deze zaken op, probeer ze uit, verbeter ze weer; zet veel in op onderwijs; bezuinig daar vooral niet op. Probeer de leerlingen contactueel te bereiken, dus houd het kleinschalig. Pers de leerkrachten niet in een mal, maar accepteer diversiteit, eigen inbreng en creativiteit. Lees Kees Beekmans. 

Zet interreligieuze activiteiten en ontmoetingen op om muren te slechten en vooroordelen weg te nemen (Mustapha Önlü, p. 273 ev).

Organiseer huiswerkhulp en sportactiviteiten voor jongens en meisjes, meng hierbij de culturen kriskras door elkaar. Geef jong-volwassenen de kans zich hier nuttig te maken. 

3. Vat moed en leg contact

Er is moed gevraagd, zegt Herman Vuijsje in zijn slotwoord, na het overzien van het gehele boek in een overzicht. Moed en elan. Ook om waar nodig heldere grenzen te stellen, maar vooral ook persoonlijke moed om de cultuurkloven te gaan overbruggen. Moed om te luisteren, moed om te spreken. 

Daar is een woord voor: de dialoog aangaan en handhaven. Vele auteurs zeggen dit ook. Al is het niet zo eenvoudig als het lijkt, voegt Mustapha Önlü er aan toe; het kost ook veel tijd, dus neem die dan ook. 

Beide groepen zijn nu bang - voor elkaar en wakkeren zo de eigen angst aan. 

"Willen we deze verstrengeling doorbreken, dan moeten we moedig zijn en ons uitspreken - dat geldt voor iedereen in Nederland." (Herman Vuijsje, p. 304)

Dus komaan, op naar uw buren, buurtgenoten, plaatselijke centra als kerken en moskeeën, help mee met de scholen en buurthuizen. Doe kennis op, doe iets met kunst en cultuur.

"Dat geldt voor iedereen in Nederland".

[< Vorige]     [Start]    [Omhoog]   [ Volgende > ]