Citaten uit

Vergeet schaalvergroting, het is tijd voor fundamentele verandering

]oris Lohman — 16/10/13  - Trouw

YFM Wereldvoedseldag 2013: g een reden voor een feestje. De p roblemen met ons huidige voedselsysteem zijn significant. In 2050 zijn er naar schatting zo'n negen miljard monden te voeden, maar op dit moment slag en we er al niet in om ruim zes miljard mensen voldoende te eten te geven. 

Anderhalf miljard mensen zijn ondervoed, terwijl ruim een miljard te veel en ongezond eet. Wereldwijd zien we een opkomst van voedsel
gerelateerde ziektes zoals diabetes en hart- en vaatziekten. De toenemende vleesconsumptie draagt sterk bij aan klimaatverandering. En dit alles vindt plaats tegen het licht van een onstabiele p olitieke wereldorde, waar de wedloop voor schaarse grondstoffen als aardolie, water en met name land is begonnen. 

Vaak worden er verbanden gelegd met de industrialisering van het voedselsysteem. Dat is slechts ten dele terecht, want de industrialisatie heeft ook veel goeds gebracht. Maar in een tijd waarin de negatieve bijeffecten van dit systeem zo overheersend zijn geworden, lijkt het tijd om in ieder geval ten dele de smalle focus op technologie en schaalvergroting los te laten. 

Ik verkeer in de bevoorrechte positie dat ik onderdeel uitmaak van een internationaal netwerk van mensen die op zoek zijn naar verandering in het voedselsysteem. De afgelopen maanden heb ik verschillende mensen ontmoet, projecten gezien en verhalen gehoord die hoop geven dat deze verandering mogelijk is. 

[...] 

Een dorpje in het paradijs

In Noord-Oost India, in de provincie Meghalaya, bezocht ik Nongtraw, een dorpje dat in een paradijselijke vallei ligt, niet ver van de stad Shillong. [...] De gemeenschap is volledig zelfvoorzienend. [...]

Anderhalf jaar geleden zijn de dorpsbewoners tegenover de school een schooltuin begonnen, zodat de kinderen al vroeg de traditionele landbouwmethoden kunnen leren. Zo gaat de kennis niet verloren.

Een tuintje in Afrika

In Uganda runt Eddie Mukiibi (26) het project A Thousand Gardens in Africa. Hij reist westelijk Afrika af om overal kleinschalige landbouwprojecten te starten. Het primaire doel van de tuinen is niet zozeer bijdragen aan de lokale voedselproductie, maar educatie. 

[... ...]

Hippe maïs in Mexico

In Mexico is er een samenwerkingsverband ontstaan tussen een inheemse gemeenschap in San Mateo Ozolco en een aantal ondernemers uit de stad Puebla. [...] 

Door de samenwerking met de ondernemers uit Puebla vindt de blauwe maïs met succes een afzetmarkt in de stad, verpakt in hippe bruine zakjes. 

Culinair Zuid-Korea

In Namjangyu, Zuid-Korea, vond van 1 tot 6 oktober de eerste editie van Asio Gusto plaats. Gedurende zes dagen lieten honderden producenten traditionele Aziatische producten en gerechten zien. Er waren smaakworkshops, kinder-educatie-programma's en een live landbouwmanifestatie. Een kleine vijfhonderd duizend bezoekers vonden gedurende deze dagen de weg naar het terrein. [...]

Foodhype in Europa

Ook in Europa is een ware foodhype aan het ontstaan. De beweging is veelzijdig, maar begint zich langzaam te focussen op een van de ernstigste symptomen van een niet-functionerend, over-producerend voedselsysteem: verspilling. Wereldwijd gaat er niet minder dan een derde van al het geproduceerde voedsel verloren. Westerse Europeanen, die een groot aandeel hebben in deze weggooien van goed voedsel, zijn de afgelopen jaren in alle hoeken van het continent een protest gestart tegen de verspillingsproblematiek. 

Het protest waar ik het over heb is overgoten met een scheutje
disco: op de muziek van een dj worden enorme hoeveelheden groenten die anders zouden worden weggegooid gesneden en vermaakt tot soep, salade en smoothies. [...] 

NGO's en kennisinstellingen hebben voedselverspilling ineens hoog op de agenda staan en in Den Haag zijn nieuwe wetsvoorstellen in de maak.

Inspiratie en motivatie

Een aantal mooie voorbeelden op een rij die hoop geven en inspireren. Roterende landbouw en kennisoverdracht naar volgende generaties bieden tegenwicht aan een voortdenderende trend naar homogenisering en schaalvergroting. Traditie is niet stilstand of achteruitgang, ook traditionele kennis past zich aan de veranderende tijd. 

Honderden miljoenen Indiërs en Mexicanen, ook jonge Afrikanen geven zich dagelijks over aan fast food, maar op heel veel plaatsen is de traditionele keuken nog intact. Als de tradities beschermd worden, kunnen we blijven leren van de technieken die al honderden dan niet
duizenden jaren worden toegepast. [...]

Belangrijk is dat er een generatie opstaat van mensen die genieten van eten probeert te koppelen aan verantwoordelijkheid voor eten. In eigen stad, land, en elders in de wereld.

Het voeden van de negen miljard

De discussie zal nog wel even voortwoeden. Deze voorbeelden bieden stof tot nadenken en zorgen voor inspiratie. Het laat vooral zien dat
overal in de wereld mensen bezig zijn met op een andere manier naar eten te kijken. Meer monden voeden staat niet gelijk aan meer produceren.