Citaten uit

Met dipje in de prijzen is voedselcrisis niet voorbij

Voedselprijzen - Bevolkingsgroei in Azië en gewijzigd eetpatroon zorgen voor scheefgroei tussen vraag en aanbod

Wim Brummelman, Chris Hensen en Sander Voormolen; NRC Handelsblad 28 mei 2008

[... ... ...]

De hoge voedselprijzen zijn een gevolg van de steeds schevere verhoudingen tussen vraag en aanbod op de wereldmarkt. De wereldbevolking groeit snel en al die monden moeten gevoed worden. Volgens het US Census Bureau telt de wereld nu 6,7 miljard mensen, over dertig jaar zijn dat er nog 2 miljard meer.

Vooral Azië is verantwoordelijk voor deze groeispurt.
[...]
China (1,3 miljard inwoners) heeft hier een belangrijk aandeel in, maar ook India (1,1 miljard inwoners) speelt een grote rol.
[...]

Maar er is meer. Diezelfde bevolking heeft ook steeds meer te besteden. De snelgroeiende economie van met name China en India heeft een middenklasse in het leven geroepen en die kan zich meer, maar ook luxer eten veroorloven zoals zuivel, vlees en suiker.

[Statistiekjes]

Milieukundige Winnie Gerbens, die aan de Open Universiteit Nederland promoveerde op een proefschrift over de verschillen in land-, water- en energieverbruik van voedingsmiddelen en internationale consumptiepatronen.

[... ...]

Voor vlees moet vee gehouden worden en ook dat heeft voedsel nodig. Rudy Rabbinge, hoogleraar productie-ecologie in Wageningen: "China heeft 500 miljoen varkens en die veestapel groeit elk jaar met 5 à 10 procent. Dat vreet graan." De groeiende vleesconsumptie drijft dus de vleesprijzen op, maar ook de prijzen van andere grondstoffen.

Dat heeft nog een ander effect, zegt Rabbinge. Veeteelt doet een aanzienlijk beroep op schaarse landbouwgrond, waardoor per saldo minder voedingsmiddelen kunnen worden geproduceerd. Ook dat drijft de prijzen op. De gevolgen zijn groot: uit het proefschrift van Gerbens blijkt dat voor een vleesdieet drie keer zoveel landbouwgrond nodig is als voor een vegetarisch dieet.

[...]

Toch vindt Rabbinge dat het Oosten de zwartepiet niet verdient. In totale vleesconsumptie mag Azië Noord-Amerika dan ruimschoots voorbijgestreefd zijn, de gemiddelde Amerikaan eet nog altijd vier keer zoveel vlees als een Aziaat. "Dat is een groot verschil", zegt Rabbinge.

Begin deze maand hield de Amerikaanse president Bush de opkomende middenklasse in India en China verantwoordelijk voor de stijgende voedselprijzen, omdat zij steeds meer vlees zouden eten.

Maar Raghu en Rakhi, in Delhi, vinden dat de rekensom van Bush niet klopt. Anders dan de gemiddelde Amerikaan (en Chinees), wil een groot deel van India's middenklasse helemaal geen vlees. Raghu en Rakhi eten, net als veel Indiërs, vegetarisch.

Los daarvan: tot woede van veel commentatoren ging Bush helemaal voorbij aan het feit dat een groot deel van de bevolking in India nauwelijks voldoende te eten heeft, laat staan dat zij zich vlees op tafel kan veroorloven.

[...]

[Aan de onderkant van de samenleving overleven in India nog steeds zon 300 miljoen mensen onder de armoedegrens. Bijna de helft van de kinderen kampt met ondergewicht, staat in gezondheidsrapporten. Unicef, het kinderfonds van de VN, waarschuwde onlangs dat stijgende voedselprijzen niet de middenklasse treffen, maar des te harder aankomen bij de armste groepen die in stilte lijden. Duurder voedsel betekent voor hen ondervoeding, vooral van kinderen en vrouwen, zegt Unicef.

Ook andere mechanismen spelen een rol, zoals protectionisme.

[... ... ...]

Hoge voedselprijzen raken mensen direct in hun bestaan. Maar de pijn is onevenredig verdeeld. Voor inwoners van rijke landen of landen in ontwikkeling is duurder voedsel vaak alleen maar een ongemak. De stijgende prijzen raken echter vooral de allerarmsten, die al een relatief groot deel van hun inkomen aan voedsel besteden. 10 Procent hogere rijstprijzen leidt tot twee miljoen meer arme mensen in Indonesië, ongeveer 1 procent van de bevolking, volgens een studie van de Wereldbank. Het WFP waarschuwde eind vorig jaar voor een ultiem rampscenario voor de armste landen als gevolg van tekorten.

[...]

India veegde onlangs speculanten de mantel uit omdat die, door louter winstgedreven te handelen in grondstoffen, de voedselprijzen in recordtempo zouden opdrijven.

[...]

Dan is er de klimaatverandering die een rol speelt. Het wordt steeds warmer en wetenschappers zien dat als de oorzaak voor het vaker voorkomen van natuurrampen. Die kunnen een catastrofale impact op de markt hebben.

[...]

Veel ontwikkelingslanden kijken vermanend naar het Westen, naar de VS met name, omdat het toenemende gebruik van biobrandstoffen daar beslag legt op schaarse grondstoffen en de prijzen opstuwt. Rijke landen hebben zichzelf als doel gesteld een gedeelte van hun gebruik van fossiele brandstoffen in de toekomst te vervangen door biobrandstoffen. Omdat ze niet afhankelijk willen zijn van instabiele leveranciers, omdat het goed zou zijn voor het milieu en omdat fossiele brandstoffen schaars worden. Maar veel biobrandstoffen worden gemaakt van voedselproducten, zoals maïs. En dus gaat een volle tank vóór voedsel voor de hongerigen, luidt de kritiek.