Citaten uit

Er is geen dwang in de islam

Zelfs conservatieve islamgeleerden lezen in de Koran geen oproep tot het doden van afvalligen.

Mohamed Ajouaou, Trouw 11 augustus 2007

Mohamed Ajouaou is hoofd islamitische geestelijke verzorging, dienst justitiële inrichtingen

De kwestie van afvalligheid houdt de gemoederen in de islamitische wereld bezig. Volgens het gangbare beeld in het Westen is deze kwestie in de islam een uitgemaakte zaak: afvalligheid zou met de dood gestraft moeten worden. Toch ligt de zaak een stuk genuanceerder, blijkt uit de hedendaagse theologische onderbouwing.

Afvalligheid is het Arabische woord voor rida, letterlijk ‘afkeren’ of ’de rug toekeren’, het tegenovergestelde proces van bekering. In de Koran wordt er een paar keer naar verwezen, uitsluitend in werkwoordvorm (’hun die – de islam – de rug hebben toegekeerd’, ’wie van jullie zich van hun godsdienst afkeert’). Het zelfstandige naamwoord ’afvallige’ kent de Koran niet, in tegenstelling tot begrippen als kafir, vaak met ‘ongelovige’ vertaald, waar in de totale context van de Koran beter ’anders-gelovige’ past.

Geen wonder dat in de Koran, hoe verwerpelijk hij afvalligheid ook beschouwt, geen enkele oproep tot sancties is te sporen. De enige sanctie is uitsluiting van het paradijs in het hiernamaals. Met andere woorden: afvalligheid is een zaak tussen mens en God. In soera 5 stelt de Koran dat afvallen God niet raakt:

‘Als iemand van jullie zich van zijn godsdienst afkeert, dan zal God wel komen met mensen die Hij bemint en die Hem beminnen’ (5, 54).

In de [a]hadith (uitspraken van de profeet), zijn er slechts twee gezaghebbende – lees:  authentieke – uitspraken hierover gedocumenteerd.

Dat zijn dan ook de enige bronnen waarop de fuqaha, de in de wet gespecialiseerde geestelijken, hun omvangrijke uitwerking voor afvalligheid en de sancties erop baseren. Een zeer mager fundament om een hele jurisprudentie op te bouwen, stellen veel moslimtheologen.

Een van deze theologen is de voormalige minister voor religieuze zaken van Marokko, dr. Alawi Lamdagri. In zijn boek ’De bebaarde regering’ (2006, in het Arabisch), stelt hij dat aan dit magere fundament geen legitimatie ontleend mag worden om afvalligheid met de dood- of andere sancties te straffen. Hij verwijt de religieuze juristen de profetische uitspraken al te letterlijk te nemen.

[...]

Ook de beroemde Marokkaanse geestelijke Ahmed Al-Risouni, zelf van conservatieve huize, stelt dat de bovengenoemde profetische uitspraken in hun context gelezen en begrepen moeten worden. Het dagblad Attajdid, dat gelieerd is aan de islamitische partij Gerechtigheid en Ontwikkeling, plaatste op 8 augustus 2007 de visie van Al-Risouni met als titel: ’De doodstraf op afvalligheid is in strijd met het principe ’er is geen dwang in de religie’’.

[...]

Boven dit alles, stellen zowel Alawi Lamdagri als Al-Risouni dat de richtlijn ‘Er is geen dwang in de religie’ oftewel godsdienstvrijheid bindend is.