In memoriam 

We kijken eerst naar de overledenen, we noemen hen waar mogelijk met name en we herdenken hen in respect en ere. 

Deze lijst, lijst 2, is hiernaast afgedrukt. Hij loopt lang door naar beneden ...

Nog een lange lijst

Er volgt nu een lange lijst # 3, van landen waar de vrijheid van meningsuiting op zijn minst problematisch is, vermeld voor zover deze landen vermeld werden in de geraadpleegde kranten vanaf medio 2007. De lijst, van Afghanistan t/m Zuid-Soedan is opgenomen als bijlage ter wille van de haastige lezer. Ook daar proberen we de mensen waar mogelijk met hun  namen in ere en met respect te noemen. 

Overal zie je het gebeuren: de machthebbers houden niet van kritische mensen en media. Waar deze misstanden aan het licht brengen, worden niet de corrupte of misdadige heersers vervolgd, nee, degenen die deze zaken aan het licht brengen verdwijnen in de gevangenis op grond van vaak heel vreemde beschuldigingen. 

De landen waarin kort geleden de 'Arabische Lente' althans enig resultaat heeft opgeleverd, worden niet daar vermeld, evenmin de onderdrukking daar in het recente verleden - dit wordt bekend verondersteld en wordt geacht tot het verleden te behoren. Alleen hoe dit nu toch weer tegenvalt - in Egypte - wordt kort in dit hoofdartikel besproken. Daarna proberen we de rode draad te schetsen en vooruit te zien. 

De ergste landen

Dit zijn, in de genoemde stapel knipsels, Iran, Syrië,  Turkije, Rusland en China. Er zijn nog ergere landen, Noord-Korea bijvoorbeeld, maar daarover is te weinig bekend. 

Vanwege de lengte staan ook deze landen op een aparte lijst, lijst 4 dus, nu niet lang vanwege het aantal landen maar vanwege het grote aantal te melden incidenten. 

Egypte

We noemen dit land nog even apart, omdat er kort geleden zoveel veranderd is ... wat nog maar de vraag is. 

Egypte was jarenlang berucht om zijn gebrek aan vrijheid van meningsuiting en zijn schending van de mensenrechten door het regiem van Mubarak. Ook bloggers werden daar vervolgd - Egypte is in zoverre en modern land dat het er heel wat had en heeft. 

'Als die Mubarak nou eens weg was ...'

Hij is nu weg. Het leger heeft het bestuur van het land, naar bedoeling tijdelijk, overgenomen - maar hoe? Verschilt dit wel van het regiem Mubarak?

We noemen twee namen:

Maikel Nabil, christelijke blogger, gevangen genomen vanwege zijn kritiek op het leger ,daarna in hongerstaking gegaan en vervolgens overgebracht naar een psychiatrische inrichting. 

Alaa Abdel Fattah, blogger, sinds jaren criticus van Mubarak, nu van het leger. Hij is (pas) opgepakt (op 30 oktober) op de beschuldiging de koptisch-christelijke betogers te hebben opgeruid om de soldaten aan te vallen bij een protest in Kairo op 9 oktober 2011, waarna het leger meer dan twintig betogers doodde. Het leger echter geeft de schuld aan de christenen en aan 'onzichtbare handen'. Hiervoor zijn 28 mensen aangehouden op aanklacht van geweld tegen het leger. 

Fattah was hier maar heel kort bij geweest, pas na het bloedbad en ongewapend; hij was voornamelijk aan het twitteren. Hij weigerde de militaire ondervrager te woord te staan omdat hij, ongewapend, beschuldigd werd van geweld door het leger zelf uitgeoefend. Zijn vrouw kan intussen elk moment bevallen. 

Duizenden mensen protesteerden tegen zijn arrest en tegen de processen van de militaire tribunalen die al twaalfduizend mensen berecht hebben.

Onder hen een demonstrerende jongen die, ongewapend, door de ordetroepen in elkaar werd gelagen en die 48 uur later door een militaire rechtbank was berecht: vijf jaar cel. 

Onder hen ook Ahmed Darag, die weigerde naar de militaire rechtbank te komen, waarna de persbond alle leden opriep dit ook te doen. 

Op het bord staat:
"NEE
Na de revolutie [willen wij] geen arrestaties door (of: voorgeleiding voor) een militaire rechter!!!"

Fattah's moeder Laila Soueif, hoogleraar wiskunde, is uit protest in hongerstaking gegaan.

Ook de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN protesteerde. Hij uitte bezorgdheid over de vrijheid van meningsuiting en die van vereniging in het 'nieuwe' Egypte, over de militaire tribunalen en over het feit dat de noodtoestand (die het leger en de politie veel volmachten geeft) nog steeds niet is ingetrokken. 

We zijn er dus nog niet, in Egypte. Protest van het volk is niet voldoende: de structuren, de politici en de andere machthebbers, hier het leger, zij moeten veranderen in een politiek proces. 

Nederland 

Tekenen en spreken

Nederland staat op de tiende plaats van de lijst van de Reporters without Borders, een redelijke positie. 

Toch hadden we hier de cartoonist Gregorius Nekschot die door 'justitie' van zijn bed werd gelicht en werd vastgezet omdat hij zijn mening (kwetsend?) had geuit in zijn tekeningen. 

Geert Wilders mag na zijn proces alles zeggen wat hij denkt, hoe abject dit ook is. 

Niet aldus de Vereniging Martijn die pedofilie bespreekbaar en acceptabel probeert te krijgen. Althans, van Het Volk mag dit niet, na de 70.000 handtekeningen onder een verzoek aan de Kamer om over een verbod te spreken. Het OM zag hier geen kans toe, maar probeert nu toch nog een gaatje in de wet hiervoor te vinden. Het gaat hier om spreken over, niet over doen. 

Mensenrechten

Op het gebied van de mensenrechten botste Nederland herhaaldelijk met het Europese Hof voor de Rechten van de Mens, inzake asielzoekers. 

Nog onlangs heeft ook de Raad van Europa Nederland tot de orde geroepen vanwege het ondermijnen van het gezag van dit Hof. 

Er liggen voorstellen om via hogere  griffierechten de toegang tot dit hof te beperken, zelfs om advocaten die hun zaak daar verliezen te beboeten.  

Nu is er alweer een botsing met dit Hof en met 'Brussel': "Het recht op gezinsleven is een mensenrecht dat ook geldt voor migranten die hier legaal verblijven", aldus de Europese Commissie op 15 november 2011. Alle lidstaten houden zich hieraan, Nederland wil dit veranderen om gezinshereniging tegen te gaan. 

We mogen wel oppassen, met onze gedoger van het huidige kabinet. 

In memoriam

† Heorhiy Gongadze, kritisch journalist in Oekraïne, destijds 31 jaar, werd in 2000 ontvoerd en later onthoofd en verbrand in een bos teruggevonden. Pas in juli 2009 werd een hoge politieofficier, een luitenant-generaal en drie politiemannen aangehouden voor deze moord. Hij heeft bekend. In maart 2011 is ook de oud-president Koetsjma verhoord in deze zaak. De moord leidde tot massale protesten, die uiteindelijk tot de Oranje Revolutie van 2004 hebben geleid.

† Anna Politkovskaja 
Journaliste van Novaha Gazeta, Rusland; in 2006 doodgeschoten in haar appartement; zij schreef kritisch over de oorlog in Tsjetsjenië en had felle kritiek op de regering Poetin. Na een rechtszaak (vrijspraak voor drie Tsjetsjeense broers) die over moest worden gedaan, werd in 2011 een verdachte gearresteerd. De echte verdachte is nog steeds de geheime dienst. 

† Tien journalisten, of meer, zijn in Sri Lanka vermoord sinds het leger begon aan een opmars tegen de Tamil Tijgers. Andere onafhankelijke journalisten werden bedreigd, aangevallen, vermist. 

† Stanislas Markelov & Anastasia Baboerova
Jurist, mensenrechtenadvocaat die streed voor slachtoffers van geweld in Tsjetsjenië; In 2004 al bewusteloos geslagen in de metro, in januari 2009 vermoord na een persconferentie. Bij de schietpartij kwam ook journaliste Anastasia Baboerova om. 
Markelov streed o.a. tegen de vrijlating van de Russisische kolonel Joeri Boedanov, die in 2000 de achttienjarige Tsetsjeense Elza Koengajeva had verkracht en gewurgd. Markelov schreef ook kritisch over - en was advocaat in de zaak Politkovskaja. Deze laatste had geschreven over de moord op † Elza Koengajeva. 

† Ivo Pukanic, Kroatisch journalist en uitgever, werd in oktober 2008 met een bomaanslag vermoord. 

† Lasantha Wickramatunga, journalist van een oppositiekrant Sunday Leader, in Sri Lanka, is op 8 januari 2009 doodgeschoten door twee mannen op een motorfiets. De krant zelf is aangeklaagd wegens laster na een beschuldiging van corruptie bij de regering. 

† Stanislav Markjelov, mensenrechtenadvocaat & Anastasia Baboerova, journaliste, zijn in januari 2009 doodgeschoten in Moskou, waarschijnlijk door een lid van een rechts-extremistische beweging die door het Kremlin werd gefinancierd. 

† Natalia Estemirova 
Tsjetsjeense mensenrechtenactiviste; bracht schendingen aan het licht; ontvoerd, gedood, gedumpt; juli 2009. President Kadirov: deze activisten zouden 'forse salarissen uit het Westen ontvangen om allerlei smerige dingen op het internet te zetten'. Naar de dader is nog nooit onderzoek gedaan. 

† Zemara Sadoelajeva 
Tsjetsjeense mensenrechtenactiviste; vermoord; augustus 2009.

† Sergei Magnitski 
Advocaat te Moskou, in 2009 overleden in een Russische cel. Hij had ontdekt dat hoge politieambtenaren belastinggeld wilden stelen met vervalste documenten - en andere fraudezaken. Hij waarschuwde het OM, maar werd zelf op bevel van dezelfde politieambtenaren gearresteerd. De omstandigheden in zijn cel waren onmenselijk; eten en medische hulp werd geweigerd. Hij is ernstig mishandeld in zijn cel, door acht bewakers geboeid en een uur lang met knuppels geslagen. 
In 2011 eiste het Nederlandse parlement reisbeperkingen en economische sancties tegen de hierbij betrokken ambtenaren.

"Onacceptabel", zei Rusland. Minister Rosenthal ontraadde de motie omdat die 'gezien kan worden als kritiek'. 
De VS hebben al een visumverbod tegen hen ingesteld. Dit op initiatief van William Browder, voorheen topfinancier, nu mensenrechtenactivist. 

Pas recent, in november 2011, aan de hand van het autopsieverslag toegegeven dat hij in de gevangenis is vermoord, dus niet overleden aan de ziekten die het officiële rapport vermeldde. Uit het officiële rapport waren passages die naar moord verwezen weggelaten. 

† Gennadi Pavljoek, journalist en opposant, net bezig om een oppositiekrant op internet op te zetten, werd in december 2009 in Kazachstan door onbekenden met vastgebonden handen en voeten van een flatgebouw gegooid. Hij overleed na een coma aan zijn verwondingen. 

† Birma: In januari 2010 werden er twee hoge ambtenaren ter dood veroordeeld omdat zij informatie over een bezoek van een hoog juntalid aan Noord-Korea hadden gepubliceerd op een buitenlandse website voor Birmezen in ballingschap. Noord-Korea zou een geheim tunnelstelsel aanleggen in Birma.

† Oleg Bebenin 
Journalist in Wit-Rusland, oprichter van de kritische internetsite Charter97; vriend van oppositiepoliticus; september 2010 dood aangetroffen; de verdachte is een speciale KGB-eenheid. De autoriteiten suggereren zelfmoord. 

† Ryad Al-Sariyeh 
Vermoord door onbekenden, september 2010 in Bagdad, Irak. Hij publiceerde tv-programma's waarin hij probeerde de standpunten van sunnieten en sji'ieten met elkaar te verzoenen. 

††† 172 journalisten 
"In zeven jaar in Irak 172 journalisten vermoord", alsmede 58 assistenten (chauffeurs, tolken). Aldus de NRC op 8 september 2010. 

† Le Hoang Hung 
Vietnamese journalist; met chemicaliën overgoten en in brand gestoken uit wraak voor een kritisch artikel over de autoriteiten; januari 2011. 

† Haleh Sahabi 
Lid van een groep die meer rechten voor vrouwen eisten; Iran, juni 2011.

† Reza Hoda Saber 
Journalist en activist, overleden na hongerstaking in de gevangenis in Iran, waar hij tot tien jaar veroordeeld was wegens het oprichten van een 'illegale burgerorganisatie'; juni 2011

† Saleem Shahzad 
Ontvoerd, gemarteld en gedood in Pakistan, juni 2011; schreef kritisch over de Taliban, Al-Quaeda en de banden van het Pakistaanse leger met deze extremisten. Volgens een hoge Amerikaanse officier is de Pakistaanse geheime dienst ISI, en dus de Pakistaanse regering, hiervoor verantwoordelijk. 

† Jean-Léonard Ruganbage, waarnemend hoofdredacteur van de krant Umuvugizi in Rwanda in in juni 2006 doodgeschoten door twee mannen, vermoedelijk van de nationale 'veiligheids'-dienst na een artikel over een schietpartij op een afvallige generaal. 

† Hadi al-Mahdi, zelf sji'iet,  kritiseerde in zijn radioprogramma de neiging van de sji'ieten, de meerderheid in Irak, om een islamitische staat te stichten. Hij werd in september 2011 in zijn huis vermoord. Kritiek van een sji'iet op sji'ieten werd niet geaccepteerd. 

Soennitische politici in Irak worden betaald om op sji'ieten te stemmen. Als ze niet meewerken, worden ze vermoord. 

††† Honderden journalisten 
"De afgelopen twintig jaar zijn in Rusland honderden journalisten omgekomen. Ook veel prominente mensenrechtenactivisten zijn geslagen, bedreigd, ontvoerd." Aldus Trouw-correspondent Geert Groot Koerkamp, op 12 november 2010. 

† Zhang Jianghong, een Chinese blogger, werd in de gevangenis ziek, maar kreeg geen medische hulp. Omdat de autoriteiten niet wilden dat hij in de gevangenis overleed, werd hij op straat gezet. Het was al te laat: hulp mocht niet meer baten. 

† Haleh Sahabi 
Vrouwenrechtenactiviste, 54 jaar, stierf bij een politie-aanval op de begrafenis van haar vader, een oppositiepoliticus, in juni 2011. 

† Hoda Saber 
Een gevangen kritische journalist, 52, die een hongerstaking begon na de door van de hierboven vermelde Haleh Sahabi. Hij stierf 'onder mysterieuze omstandigheden' - lees: geslagen door bewakers volgens de oppositiemedia. 
Hierna begonnen achttien gevangenen een hongerstaking om een onderzoek naar beider doodsoorzaak af te dwingen. Na negen dagen werd deze om onduidelijke redenen - en zonder resultaat - weer beëindigd.  

† Marisol Macias Castaneda 
Journaliste die zich via internet had uitgelaten over het drugsgeweld dat Mexico nu teistert; onthoofd gevonden in september 2011. 

† Nguyen Van Trai, politieke gevangene, is op 11 juli 2011 overleden in een Vietnamese gevangenis. Het regiem treedt keihard op tegen mensenrechtenactivisten en dissidenten, terwijl de gevangenissen er niet bekend staan om hun goede medische zorg.

† Truong Van Suong overleed op 12 september 2011 in zijn cel aan hartproblemen, nadat hij in zijn leven in totaal 33 jaar in 'heropvoedingskampen' en gevangenissen had doorgebracht. 
In 1983 week hij uit naar Thailand, waar hij zich aansloot bij een groep dissidenten. Deze werd echter geïnfiltreerd vanuit Vietnam; bij hun terugkeer in Vietnam werden 200 leden ervan gearresteerd wegens 'spionage en landverraad', waaronder Suong, en een ervan geëxecuteerd. 
In juli 2010 werd hij vrijgelaten wegens hartkwalen. Op 19 augustus 2011 werd hij echter opnieuw achter de tralies gezet - wat hem fataal werd. 

† Alhaji Zakaria Isa
Deze cameraman van de staatstelevisie is in in Noord-Nigeria in oktober 2011 vermoord, vermoedelijk door islamitische militanten van de Boko Haram - hetgeen betekent: 'Westers onderwijs is verboden/slecht/zondig'. 

Nigeria is, zoals meerdere Afrikaanse landen, verdeeld in een islamitisch noorden en een christelijk/animistisch zuiden. Deze sekte heeft in elk geval de afgelopen weken gedreigd met aanslagen op journalisten omdat er in de media woordvoerders zijn geciteerd die geen lid waren van deze sekte. 

††† Tachtig journalisten en nu ook bloggers
"De afgelopen tien jaar zijn er tachtig journalisten vermoord in Mexico" na verslaggeving over drugsgeweld. Onlangs werden nog twee vrouwelijke journalisten dood gevonden (oktober 2011). In november 2011 werd er opnieuw een onthoofd lichaam gevonden: van een moderator van een website waarop de drugskartels in kaart worden gebracht.
 
Nu zijn er ook lijken gevonden van mensen die hier anoniem op internet over hadden geschreven; onlangs nog drie mensen die zich op de sociale media hadden uitgelaten over het drugsgeweld in Mexico. Bij hun lichamen werden boodschappen gevonden als "Dit zal gebeuren met iedereen die onzinnige dingen op internet zet. Pas op. Ik krijg jullie te pakken."

De kartels beheersen de officiële media. Anonieme bloggers berichten wat er gebeurt. De kartels zetten hackers in om hen te ontmaskeren.