De kredietcrisis

Bronnen en Lees meer

De volgorde is chronologisch.

Democratisch kapitalisme; Banken zouden zich niet alleen moeten laten leiden door het verlangen om steeds meer winst te maken; Amy Domini, Ode, december 2007 
Afgelopen jaar, toen Muhammed Yunus de Nobelprijs voor de vrede won, hoorden miljoenen mensen over de hele wereld over de wonderen die banken voor de armen kunnen teweegbrengen. Het was een welverdiende eer voor Yunus, en een geweldig bewijs van wat microleningen op 'gewoon zakendoen' kunnen betekenen voor honderdduizenden rechteloze mensen.

Terug naar ouderwets financieren met middelen die iedereen begrijpt; Arnoud W.A. Boot [*], NRC Handelsblad 20 september 2008 
De huidige kredietcrisis laat, net als de crisis van 1929, zien hoe weinig solide de fundamenten van ons financiële stelsel zijn. Een verschil is dat het toen de banken waren die de crisis verergerden omdat zij terughoudend waren in het verschaffen van liquiditeit terwijl zij nu te hulp schieten. Voor beide geldt wel: dat zij het kapitalistische stelsel op zijn grondvesten doet schudden. 

Gegokt en verloren; Bedrijvendokter en filosoof Guido Rossi over de dreigende implosie van het kapitalisme; Bas Mesters, NRC Handelsblad 27 september 2008 
De kredietcrisis kan het begin van een catastrofe zijn, denkt de Italiaanse bedrijvendokter Guido Rossi. [...]
We moeten op een totaal andere manier gaan denken, zegt hij. We moeten de moed hebben om alles te vergeten wat we tot nu toe deden om crises op te lossen. Als er niks gebeurt, verbrandt het kapitalisme zichzelf. En dan is het maar afwachten wat ervoor in de plaats komt.

Het gif van het neoliberalisme tast alles aan; De idee van een risicoloze vrije markt is riskant, noodreddingen zijn niet afdoende; H.W. von der Dunk, NRC Handelsblad 30 september 2008 
Toen de liberale maatschappij zegevierde deed censuur haar intrede: censuur op alles wat de winst kon schaden. We zien nu de gevolgen, meent H.W. von der Dunk. [...]
De vrije-markt-doctrine heeft een proces versneld dat al langer aan de gang was en diepere wortels heeft. Die hangen samen met de hele informatietechniek en de daardoor veroorzaakte verschuiving van realiteit naar beeldvorming, van het product naar zijn presentatie.

Ontwrichte gemeenschappen; Wat de kredietcrisis ons vertelt over het belang van lokale financiële instellingen; Amy Domini, Ode oktober 2008
De zogenoemde kredietcrisis is eigenlijk een verhaal over het verziekte systeem waarin we huizen kopen en proberen ze te behouden. En heel wat partijen zijn medeschuldig aan deze crisis. [...] Maar de hoofdoorzaken van deze crisis liggen in een andere ontaarding van het kapitalisme, waarin snel geld verdienen het enige lijkt te zijn dat telt. [...]
Maar het kan ook op een andere, manier, en dat zie je in gemeenschappen door heel Amerika. Onder de naam microfinanciering is het ook in andere delen van de wereld een belangrijke trend.

1991: val Sovjet-Unie 2008: val Verenigde Staten; Kredietcrisis - De gedachte dat Amerika lángzaam zijn macht zal verliezen, wordt steeds irreëler. John Gray, Brits filosoof, NRC Handelsblad 1 oktober 2008
Er doet zich een historische geopolitieke verschuiving voor, met onherroepelijke gevolgen voor het machtsevenwicht in de wereld. Het tijdperk - dat teruggaat tot de Tweede Wereldoorlog - waarin Amerika de wereldleider was, is voorbij.

De ik-bv en de Chinezen; Ben Knapen, Column, NRC Handelsblad 1 oktober 2008 -
In diverse krantenkoppen is de afgelopen maand afscheid genomen van het kapitalisme. Het einde van een tijdperk is genoteerd, een nieuwe tijd breekt aan. Dat is een mooie gedachte, gemengd met een beetje leedvermaak. Maar zou het kloppen?

Amerikanen zoeken schuld bij overheid en bank, niet bij zichzelf; Martijn Roessingh, Trouw, 1 oktober 2008 
Zo graag als ze kritiek spuien op de overheid en op de financiële wereld, zo terughoudend lijkt de gemiddelde Amerikaan nog altijd te zijn op wat toch een fundamentele oorzaak is van de crisis: het langdurig op de pof leven van niet alleen de overheid, maar ook de burgers zelf. 
Soms klinkt er in de boodschappen en uitspraken van de laatste dagen iets door van aanvaarding van dat feit, zoals in de bijdrage van ene Mark Christian op de website van de Wall Street Journal: „Wie denkt dat het omdraaien van hamburgers voldoende is om jezelf een hypotheek van 300.000 dollar te kunnen veroorloven, heeft zichzelf helaas iets wijsgemaakt.”

Hoe vrij kun je de vrije markt laten? In Berlijn is de bankencrisis ook inzet van een ideologisch debat; Joost van der Vaart, NRC Handelsblad 2 oktober 2008 -
Berlijn staat op scherp, want de sociale bijsturing van de vrije markt is er altijd al een topthema. En Duitsland heeft een historische weerzin tegen financiële onzekerheden. [...]
Juist de Duitse spaarbanken, met hun ietwat kneuterige imago, kunnen wel eens de redding zijn van financiële instituten die zichzelf het afgelopen decennium profileerden als global player. Wat dat betekende, is langzaam duidelijk geworden: speculaties en risico's met financiële producten die buiten de balans werden geplaatst. De behoudende Sparkasse van om de hoek heeft daaraan, voor zover bekend, niet meegedaan.

Op naar de menselijke maat in de economie; Het Nederlandse antwoord op de mondiale kredietcrisis moet zijn dat bedrijven weer werken vanuit maatschappelijke betrokkenheid; Jaap Jongejan, CNV Bedrijvenbond, Trouw 3 oktober 2008 - 
"Wat nodig is, is dat bedrijven weer betrokken gemeenschappen worden van werkgevers en werknemers die rekening houden met de omgeving en de menselijke maat. Je zou het 'inclusief ondernemen' kunnen noemen." [...]
"Hoe krijgen we die menselijke maat weer terug op de werkvloer van de Nederlandse economie? Door bedrijven te zien als een gemeenschap." [...]
Woorden als solidariteit en rechtvaardigheid zijn veel meer waard dan een stapel aandelen van een woekerende bank. Investeer in inclusief ondernemen, want daar valt de grote winst te behalen."

Zeven wakers die vóór de crisis zaten te slapen; Menno Tamminga, NRC Handelsblad 3 oktober 2008 
Zes jaar geleden zorgden boekhoudschandalen voor hervormingen in Amerika en Europa. Dankzij de wakers. Maar waar zijn ze tijdens de huidige crisis? [...] 
Wie zijn nu de klokkenluiders? Zij zijn onvindbaar. Dit is een crisis zonder helden. Een crisis waarin de professionele waakhonden niet blaften, te laat blaften, of wel blaften, maar niet wilden bijten. Dit is een crisis waarin zeven wakers hun plicht verzaakten.

Black Monday; Frank Ankersmit, Trouw, 4 oktober 2008
Op 29 september 2008 is er volgens historicus Frank Ankersmit een einde gekomen aan een periode die begon met de val van de Muur in 1989. Toen is het Westen zijn eigen anti-Sovjet propaganda over de zegeningen van de vrije markt ineens geweldig serieus gaan nemen. Met alle gevolgen van dien. [...]
Dat is, om het in één zin samen te vatten het grote probleem sinds 1989: het Westen begon zijn eigen propagandistische oppervlakkigheden voor diepe wijsheid te houden. Propaganda werd tot politieke metafysica verheven. [...]
Kern van deze boodschap was een heel primitieve opvatting over hoe westerse democratieën en westerse economische systemen functioneren. [...] Een boodschap die het evangelie zou blijken te zijn voor de regering-Bush. Kern daarvan was het dogma dat de markt altijd gelijk heeft en dat het geloof in de markt ons zal behouden.

'Het oude Wall Street komt niet terug'; Frank Kools, Washington, Trouw, 4 oktober 2008 -
Volgens oud-bankier en bewindvoerder bij de Wereldbank Herman Wijffels signaleert de financiële crisis in de VS niet alleen de eindstrijd van het harde Wall Street-kapitalisme. Ze betekent zelfs het einde van de hele Amerikaanse manier van leven.

Eindelijk weer een bevrijdende crisis! Beleggers moeten zich niet bang laten maken door veel te sombere boodschappen over economische krimp, want ook dan liggen er kansen voor het grijpen. Adriaan Hiele[*], NRC Handelsblad, 4 oktober 2008
Deze, vooral Amerikaanse, crisis bevrijdt ons hopelijk van een gezwel dat al jaren ettert en teert op [... ... ...].
Nederland barst van de rijken en kan best een stootje hebben na de vele voorspoedige jaren Dat huizenbezitters genoegen moeten nemen met een lagere prijs is geen probleem.