Start Omhoog

Bronnen:

Algemeen

Boeken

Armstrong, Karen, 
Mohammed; Een westerse poging tot begrip van de islam; Anthos Amsterdam 1996 (Muhammed: a Western attempt to Understand Islam; Collacz London 1991)

Berger, Maurits, 
Islam onder mijn huid. Contact.14,90. 

Onderhuids onbegrip; Emma Brunt, HP De Tijd, 13 juni 2003. 
Zal een westerling de islamitische wereld ooit echt begrijpen ook als hij die cultuur door en door kent? Arabist Maurits Berger betwijfelt het.

Duyvendak, Jan-Willem, 
Bij nader inzien, het integratiedebat op een afstand bekeken; Bohn Stafleu van Loghum, Houten, 2001

Voorpublicatie:
De maakbare migrant; in: De Helling, voorjaar 2001

Harrewijn, Ab,
Bijbel, Koran, Grondwet; Boom, Meppel, 2002

Een beschouwing hierover is:
Karacaer, Haci, De onbegrepen islam; De Helling, najaar 2002.

Kurpershoek, Marcel, 
Wie luidt de doodsklok over de Arabieren? Meulenhof, 2001.

Tawfik, Younis, 
Islam; Essentie van een geloof; Unipers, Abcoude 1998 (Islam; Éditions Liana Levi, Paris 1997)  

Artikelen

Chronologisch  

28 april 2000
Bloemendaal, Frits, De multiculturele worsteling; HP – De Tijd  

De problemen zijn al vele jaren bekend, maar er was een essay van Paul Scheffer voor nodig om de discussie echt op gang te brengen. Onder de provocerende titel Het multiculturele drama verweet hij de Nederlanders dat zij met een grote boog om hun gekleurde landgenoten heen lopen en een etnische onderklasse laten ontstaan. De grote commotie die erop volgde, leidde tot het voorstel van Melkert om een debat tussen fractievoorzitters te houden.
[…]
Ondanks de pogingen om zo min mogelijk te politiseren, kwamen toch duidelijke verschillen aan het licht.
Zo zien de PvdA, VVD, GroenLinks en de SP het ‘multiculturele drama’ vooral als een sociaal probleem, dat in dit geval etnische minderheden treft. Zij zoeken de oplossing dan ook vooral in het opheffen van sociale achterstanden: onderwijs, taal, werk, woningen. De PvdA, GroenLinks en de SP benaderen de allochtoon daarbij vooral als hulpbehoevende, terwijl de VVD juist nadruk op de eigen verantwoordelijkheid legt […].
Voor D66, het CDA en de kleine christelijke partijen is de gebrekkige integratie vooral een cultureel probleem. Het CDA gaat daarin het verst. Van fractievoorzitter Jaap de Hoop Scheffer moeten nieuwkomers de dominante (joods-christelijk-humanistische) cultuur in Nederland overnemen. […]  

19 mei 2001
Sanders, Stephan, Het gelijk van Bolkestein; Migranten zijn niet zielig; VN  

[…] VVD-voorman Ferits Bolkestein behandelde de nieuwkomers indertijd minder neerbuigend dan Paul Scheffer in zijn Multiculturele Drama. Hij brak [in 1991 te Luzern] terecht met de ingesleten gewoonte ‘allochtonen’ te zien als gestrande slaven.
[…]
Bolkestein noemt vier fundamentele politieke beginselen,

De scheiding van kerk en staat,

de vrijheid van meningsuiting,

de verdraagzaamheid, en

de non-discriminatie,

waarmee volgens hem ‘niet kan worden gemarchandeerd.’ ‘Iedereen in Nederland, zowel islamiet als niet-islamiet heeft zich te houden aan de wetten die uit deze beginselen zijn voortgekomen.
Dat kan nauwelijks nieuws geweest zijn, want hetzelfde stond al met zoveel woorden in de grondwet.
[…]
Ik geloof niet dat Bolkesteins toon in het Luzern verhaal verkeerd was, maar voor een ‘nette’ politicus moet zijn onsentimentele aanpak ongebruikelijk zijn geweest. […] Vorm, toonhoogte, stijl, moraal: voor Bolkestein zijn het klaarblijkelijk even zovele bijzaken, die niet wezenlijk van invloed zijn op de inhoud. Maar ik geloof juist dat het Bolkesteins afwijkende toonhoogte is geweest, en zijn onbesmuikte manier van spreken (sommigen zullen het onbesuisd noemen), die ervoor hebben gezorgd dat er in de jaren negentig anders over minderheden werd gedacht en zij ook anders over zichzelf zijn gaan denken.
[…]
De grote lijnen zijn klassiek-liberaal: de nadruk ligt op de zelfredzaamheid van het individu, en een overheid die waarborgt en stimuleert, maar niet vanzelfsprekend verzorgt. Ik heb er geen discriminerende, laat staan racistische tendensen in kunnen ontdekken.
[… Het is] mede aan Bolkestein te danken dat niemand met de mond vol tanden hoeft et staan of een huichelachtig ‘respect’ hoeft voor te wenden wanneer een Rotterdamse imam zijn ongetwijfeld eerlijke, maar ook wat gedateerde mening geeft over ‘homoseksualiteit’ als een ‘ziekte’, die ‘schadelijk’ is voor de samenleving, zoals pas nog gebeurde.
‘Mijn tolerantie strekt zich niet uit tot de intoleranten, was tien jaar geleden het afgemeten antwoord van de VVD-leider.  

Herfst 2001
Antoine Verbij, 'Want we weten niet wie we zijn'; De Helling

Conformisme, dat verweet Jos de Beus 'al die GroenLinks-filosofen'inzake de multiculturele samenleving. De Helling nodigde hen uit in debat te gaan met twee filosofen die heftig met hem van mening verschillen. 
Hoe integreer je minderheden? Met nationaal zelfbesef? Met popmuziek? Met gevoel? 
Bij De Beus aan tafel zitten Sjaak Koenis en René Boomkens. Onzichtbaar aanwezig: Lolle Nauta en Paul Scheffer. 

25 januari 2002
Multiculturele samenleving passé voor Balkenende; WD  

CDA-fractielieder Balkenende is er geen voorstander van om van Nederland een multiculturele samenleving te maken. Integratie van allochtonen kan alleen vorm krijgen wanneer zij de uitgangspunten van de Nederlandse rechtsstaat aanvaarden en zich aanpassen aan de wezenlijke onderdelen van de Nederlandse cultuur, vindt hij.  “Voor mij is de multiculturele samenleving dus niet iets om naar te streven.”
[…]
Er is, constateert hij, gebrek aan houvast over wat op straat en school wel of niet mag. “De problemen met de vrijwel geheel uit allochtonen bestaande jeugdbendes in Rotterdam bewijzen het gelijk van die stelling”, vindt hij. Ook de doorgeschoten tolerantie en de relativering van de eigen cultuur zorgen voor acceptatie van afwijkend gedrag.

April 2002
Zwart, C.J., Interculturaliteit en kwetsbare democratie; column, Ode  

[…] Zou het kunnen zijn, dat het pleidooi voor vereenzelviging en aanpassing voortkomt uit nostalgie naar de vervlogen tijden van de monocultuur? Er is echter geen weg terug. We moeten voorwaarts. Van multiculturaliteit naar interculturaliteit. De uitdaging si echte integratie. En dat is bepaald wel iets anders dan aanpassing.
Het voorvoegsel ‘inter’ heeft in dit geval dezelfde kwaliteit als in de term ‘interactie’. Het sociale proces, dat we kortweg interactie noemen berust op het principe van integratie. Er kan door interactie in menselijke relaties een verbindend weefsel ontstaan, dat onvervreemdbare toegevoegde waarde heeft zonder dat de kwalitatieve eigenheid van de inbreng, die de afzonderlijk betrokkenen leveren, verloren gaat. Integendeel, de authenticiteit van de betrokkenen blijkt te kunnen profiteren van de gemeenschappelijke toegevoegde waarde. […] De dominantie van aanpassingsgedrag past hier niet bij. […]  

September 2002
School, Leonie van der, ‘Het vrije woord staat op de tocht’; tweede Kamerlid Femke Halsema opent academisch jaar Rechten; Illuster (Universiteit Utrecht)  

[…] ‘Vroeger had je juist rechtsbescherming van de burger tegen de overheid, tegenwoordig neemt de bevoegdheid van de overheid om verkeerd gedrag van de burger te corrigeren toe. […] Na de aanslagen van 11 september wordt bijna een almacht verleend aan de staat. [… H]et is een schijnveiligheid. De grootste bedreiging gaat niet uit van criminelen, maar van de staat zelf. Met een identificatieplicht pak je geen terroristen op, want die zorgen er wel voor dat hun papieren perfect in orde zijn. Wie pak je er wel mee op? Iemand met een kleurtje.’
[…] ‘De grondwet beschermt je niet tegen een akelige opvatting van bijvoorbeeld El Moumni.’ […] Maar vreselijke ideeën als ‘homo’s zijn zieke mensen’ en ‘vrouwen moeten terug naar het aanrecht’ kun je niet bestrijden door ze te verbieden. Besef wel dat wij die opvattingen in de jaren vijftig en zestig ook hadden. […] We moeten ons realiseren dat het tijd kost voordat mensen van mening veranderen. Dat doe je niet door iets te verbieden, maar alleen door met hen in debat te gaan. Het ergste wat je kunt doen is het uitbreiden van verboden. […] Moslims voelen zich dan buitengesloten en gaan juist in hun godsdienst vluchten.’

30 november 2002
Heij, Jan-Jaap & Weezel, Max van, Met de buitenlanders gaat het best; beeldvorming klopt niet met de feiten; VN    

Zo langzamerhand zou je denken dat er maar één groep mensen is die met crimineel gedrag en achterlijke denkbeelden Nederland onveilig maakt: de allochtonen. Maar dat valt hard mee. Ze lopen nog niet in de pas met de Nederlanders, maar hun maatschappelijke achterstand wordt jaarlijks kleiner. De aanhoudende segregatie en de voedingsbodem daarvoor, de islam, vormen wel een groeiend probleem.
[…]
In het ISEO-rapport ‘ De toekomst in meervoud’ worden twee denkbare scenario’s geschetst.

 Eén: allochtonen blijven het goed doen in het onderwijs en op de arbeidsmarkt, er ontstaat een etnische middenklasse en dat bevordert de integratie.

Twee: het emancipatieproces stagneert, toekomstige politieke leiders stellen zich nog ongenaakbaarder op dan Pim Fortuyn en Hildebrand Nawijn, en Nederland gaat een periode in vol etnische conflicten.  

23 februari 2003
Benzakour, Mohammed, Moslims zullen zich afkeren van dit land; NRC  

[…] Het is geen geheim dat er zich rond Bush krachten ophouden die de ‘oorlog tegen het terrorisme’ liever getransformeerd zien in een ‘oorlog tegen de islam’.
[… D]e werkelijke confrontatie tussen moslims en niet-moslims zal zich op een ander vlak afspelen. Dieper, fundamenteler, langduriger. [… Er] zal hier een langzaam maar onontkeerbaar proces op gang komen waarin moslims zich en masse afkeren van Nederland, zijn volk, zijn traditie, zijn betekenissen. Niet uit onmacht, maar uit principe. […]  

29 maart 2003
Ramdas, Anil, Reis naar de ziel van een moslim; Bush-politiek jaagt liberale islamiet de moskee in.  

Javed was een liberale moslim. Hij houdt van whisky. Hij denkt na. Tenminste, voordat de oorlog in Irak begon. Sinds een paar dagen gaat Javed weer naar de moskee.
[…] Het was ineens ‘wij moslims’. Nog geen tien minuten geleden sprak hij over ‘wij Indiërs’. 
[…] Het is een vreemd en kwaadaardig proces, waarin bij iedere doeltreffende bom op Irak weer enkele honderden, misschien wel enkele duizenden moslims een giftig fanatisme opdoen, eindeloos giftiger dan alle chemische en biologische wapens bij elkaar.
Deze oorlog is de grootste symbolische bekering die denkbaar is: elk uur ontstaan ‘herboren moslims’ […].
De bommen vallen nog steeds op Bagdad en wat voor mensen zijn ze aan het creëren? Fanatici, zonen van mislukte vaders, zoals dat eeuwig gaat.
[…] “Ja”, zegt hij […], “het is goed als jullie die dingen rapporteren.”
‘Jullie’ valt me op. Tot voor kort waren we ‘wij’. Kleine grammaticale wijziging, waar toch tamelijk veel bommen voor nodig waren. […]  

30 mei 2003
Jurgens, Fleur, Verse bruiden & vrome bruidegoms; HP – De Tijd 

Driekwart van de Turken en Marokkanen trouwt met een partner uit het land van hun ouders. Waarom? ‘Marokkaanse jongens en meisjes in Nederland zijn uit elkaar gegroeid.’

5 juni 2003
Slingerland, Monic, Meedoen met de buurtbarbecue hoeft niet; Integratie; Trouw

Met zes stellingen over integratie wil Trouw het debat over integratie vlot trekken.

1.    Een buitenlander is geïntegreerd als hij zich aan de grondwet houdt; meer is niet nodig.

2.    Het beleid van gespreid wonen is zinloos.

3.    Dure taalcursussen zijn weggegooid geld. Met Engels kom je in Nederland een heel eind.

4.    Het gaat te ver om van buitenlanders te verwachten dat ze meedoen met de buurtbarbecue. We verwachten dat ook niet van iedere autochtone Nederlander.

5.    Het is zinloos bedrijven te verplichten een zeker percentage allochtonen aan te nemen. Dat werkt averechts, net als destijds de positieve actie voor vrouwen.

6.    Bureaucratie is een slecht middel om integratie voor elkaar te krijgen. Theater werkt veel beter. Zet op de pleinen een acteur met een tafeltje en twee stoelen. Laat de acteur voorbijgangers van verschillende achtergrond uitnodigen om aan tafel met elkaar in gesprek te gaan.

21 juni 2003
Alocozay, Ahmed Jawed, Multicultureel samenleven? Integratie (ingezonden); Trouw  

[…] Wat wordt met integratie bedoeld? Is het dragen van een kort jurkje en vergeten wie je bent en wat je achtergrond is en de levensstijl van anderen overnemen integratie? Of is dat imiteren wat anderen doen, zonder te weten wat dat voor de eigen identiteit betekent?
[…] Als allochtonen zich letterlijk en figuurlijk aan de Nederlandse cultuur moeten aanpassen, dan bestaat het efnomeen ‘multicultureel Nederland’ niet meer. Dan is er alleen maar een cultuur waarin men elkaar imiteert, integratie is dan zonder betekenis.  

26 juni 2003
Filosofieonderwijs te weinig multicultureel; Trouw  

Het filosofieonderwijs aan de Nederlandse universiteiten is van goede kwaliteit, maar zou meer aandacht kunnen besteden aan niet-westerse wijsgerige tradities en aan multiculturalisme. […] Dat concludeert een Vlaams-Nederlandse commissie onder leiding van prof. Dr. A. Vandevelde […].
Kennismaking met niet-westerse wijzen van denken en filosoferen moet daarom gaan behoren tot de doelstellingen van een hedendaagse filosofieopleiding. […] Om een brugfunctie te kunnen vervullen tussen denkers die tot heel verschillende, ook niet-westerse cultuur- en taalgroepen behoren, vindt de commissie kennis van een derde taal naast Nederlands en Engels voor aankomende filosofen noodzakelijk. […]  

28 juni 2003
Lewis, Bernard, De wortels van de islamitische woede; Trouw  

[…] ‘Moslims zien een staat niet als een eenheid, met verschillende godsdienstige groepen, maar ze zien een godsdienst, verdeeld over verschillende staten.’
[… … …]
Voor het bestrijden van terroristische daden “zou het zeer nuttig zijn als men zou begrijpen welke krachten deze terroristen drijven.”  

28 juni 2003
Ellian, Afshin, De filosofen van de vrijheid; NRC  

Afgelopen week zag ik op diverse Iraanse sites, waar hevig wordt gedebatteerd over geweld en tolerantie, de tekst Utopia and Violence (1947) van Karl Popper. Popper stelt dat een rationalist een persoon is die een conflict via argumentatie en zelfs compromis probeert et beslechten, zonder gebruik van geweld. Het popperiaanse adagium luidt: mislukken is acceptabeler dan gebruik van geweld. Popper wordt, net als de Iraanse studenten, geconfronteerd met een geweldig dilemma: Wat dan als één der partijen in alle onredelijkheid het principe van tolerantie niet aanvaardt? Wat moet een student doen met Hezbollahs knokploegen in Teheran?
Popper zegt hierover het volgende: “Je moet niet zonder meer het tolerantieprincipe aanvaarden voor degenen die intolerant zijn. Als je dat wel doet, vernietig je niet alleen jezelf, maar daarmee ook de tolerantie als houding.”  

28 juni 2003, Trouw:

 Immigrant betaalt tien keer meer voor verblijf

Een gastvrij land, als je maar betaalt

Nergens in Europa zijn de leges zo hoog

Gezinshereniging: Dat wordt dan 5760,35 euro.

3 juli 2003
Aanslag op school om ‘hekel aan buitenlanders’.  

Als reden voor hun daad gaf het vijftal op dat ze ‘gewoon een hekel aan buitenlanders hebben’.

5 juli 2003
Corduwener, Jeroen, Vreemdeling is verre van welkom  

[…] Het is in Nederland bon ton geworden om buitenlanders te duiden als ‘die mensen’ – synoniem voor: mensen die hier niet horen. ‘Die mensen’ zijn in de voorbije twee jaren een vergaarbak geworden voor alles en iedereen. ‘Die mensen’ zijn naar believen Marokkaanse jongeren die rotzooi schoppen, illegale arbeiders in een Westlandse tuinkas, Afrikaanse zakenlieden of Afghaanse asielzoekers.
Hun kwaliteiten, gedrag en misdragingen worden straffeloos tegen elkaar uitgewisseld en door elkaar gehusseld. “De problematiek van migrantenjongeren wordt op één hoop gegooid met het asielvraagstuk,” klaagt ook Vluchtelingenwerk Nederland in haar jaarverslag 2002. […]
Alleen hebben asielzoekers en andere slachtoffers van die vreemdelingenwetgeving niets gemeen met ontwortelde Turkse gastarbeiders of ontspoorde Marokkaanse jongeren. Voor de Haagse beeldvorming maakt het niets uit: het zijn ‘die mensen’.
[…] Het huidige vreemdelingenbeleid waarin ‘zij’ tegenover ‘ons’ worden afgezet, werkt bij buitenlanders steeds vaker afkeer en weerzin in de hand. […]  

9 juli 2003
Bessems, Gustav, Allochtone jongere vervreemdt van media; Trouw  

[…] Farid Tabarki onderzocht hun belevingswereld voor de omroep NPS […]
“Een grote hindernis is dat de jongeren boos zijn en vervreemd van de media,” merkte Tabarki. “Zij hebben sinds Fortuyn het gevoel dat ze er niet bij horen. Dat ze steeds worden aangesproken als moslim maakt sommigen radicaal.”
[…] Hoewel de jongeren minder naar de moskee gaan dan hun ouders, gaven ze aan dat de islam boven alles gaat. Dat houdt onverlet dat zij zitten te springen om informatie over seks en relaties, ook relaties met Nederlanders. […]

15 juli 2003
Bessems, Kustav, Uit het politieke gewoel van alledag; Integratie; Trouw  

Ze willen van de meningencarousel af, de directeuren van multicultureel instituut Forum. Kom bij hen niet meer aan voor korte quotes, wel voor een diepgaand debat over wie we eigenlijk zijn, hier in Nederland. […]
“Er is een groot tekort aan inhoudelijk debat. Het gaat in de Tweede Kamer over materiele zaken zoals werkgelegenheid en inburgeringscursussen, maar niet over ideologie en cultuur, over de vraag wie wij zijn.”  […]
“De moslimwereld moet een eind vooruit worden geschopt, maar óók moeten de autochtone Nederlanders ervan worden doordrongen dat hun land onomkeerbaar verandert.”  […]

 

 

Start Omhoog