Doorstaat Nederland de kindertoets?

Interview: Henk Franken, directeur van Unicef Nederlan

Anita Luursema
In: Kinderen eerst! September 2003

Het Verdrag van de Rechten voor het Kind wordt niet voldoende gerespecteerd,
volgens Unicef directeur Henk Franken. Franken doet een dringend appèl op de regering en op de samenleving om daar verandering in te brengen. 

Unicef zal de kamende jaren hard op de trommel slaan met een appèl op de hele maatschappij. Dus niet alleen de overheid, maar ook het bedrijfsleven, de media, tal van organisaties en het publiek worden aangesproken. Want, zo vindt Henk Franken: 

'Wat dit land nodig heeft is een pro-actieve houding ten aanzien van de rechten van het kind. We hebben het Verdrag bekrachtigd en op sommige punten doen we er wat mee, maar leggen het als het zo uitkomt aak graag naast ons neer. Dat kan niet en dat mag niet. Met de campagne die, net als dit blad, Kinderen eerst heet, wil Unicef iedereen wijzen op de verantwoordelijkheid voor kinderen.' 

Hoog tijd voor de toets 

'Er is een punt waarover ik veel lawaai ga maken: wij willen graag dat alle besluiten en handelingen van overheid èn bedrijfsleven voortaan standaard warden getoetst aan hun effect op kinderen. Dat lijkt heel normaal, het volgt ook uit het Verdrag dat dit moet, maar het gebeurt niet. Neem de projecten die Ontwikkelingssamenwerking in het buitenland opzet of financiert. Die warden eerst getoetst op hun effecten [op] het milieu en vervolgens wordt onderzocht wat ze betekenen voor de positie van vrouwen. Heel goed! Fantastisch! Ik vraag me dan ook af waar de Kindertoets blijft. Ook daarvoor is het nu de hoogste tijd.' 

Franken heeft alle vertrouwen in de minister van Ontwikkelingssamenwerking. 

'Als er een minister is die de problematiek van kinderen begrijpt dan is het Agnes van Ardenne. Zij is meer dan twintig jaar vrijwilligster geweest van Unicef. Ze was ook de secretaris van ons bestuur. Ik ben ook blij dat we weer een minister voor deze post hebben. Nu moeten we zorgen dat kinderen ook op de agenda komen te staan in Brussel.' 

Minderjarige asielzoekers 

Een actielijst maakt duidelijk hoe onzorgvuldig Nederlandse beleidsmakers in de praktijk omgaan met de verplichtingen die voortvloeien uit her Verdrag voor de Rechten van het Kind. Her duidelijkste voorbeeld daarvan is de behandeling van alleenstaande minderjarige asielzoekers, waar nier alleen Unicef maar ook organisaties als Defence for Children en Vluchrelingenwerk zich grote zorgen over maken. Henk Franken: 

'Hier is echt sprake van een grove schending van de kinderrechten, op een manier die je de haren te berge doet rijzen. Ik begrijp niet hoe dit kan in een beschaafd en welvarend land als Nederland. Het ministerie van Justitie, dat de regels voor de toelating van asielzoekers heeft opgesteld, gaat voorbij aan een aantal bepalingen in het Verdrag. 

Neem het punt van gezinshereniging. Het Verdrag is heel duidelijk op dit punt: elk kind heeft het recht bij zijn ouders op te groeien en de staat heeft de plicht om aanvragen voor gezinshereniging met welwillendheid en spoed te behandelen. Maar de procedure om die gezinshereniging mogelijk te maken duurt in de praktijk zo lang en is zo veeleisend dat de mislukking al ingebakken zit. 

Minstens zo erg is het interviewen van zeer jonge kinderen, die in hun eentje naar Nederland komen. Van een ambtenaar wordt verwacht dat deze het kind vragen stelt om vast te stellen of het vluchtverbaal van het kind klopt. Een kind van zes ... dat neem je op schoot, dat knuffel je. Maar wat gebeurt hier? Zo'n kind moet vragen beantwoorden over waar het gewoond heeft toen het 4, 5 jaar was, wat er met zijn ouders gebeurd is. Het moet vragen beantwoorden die ook aan volwassenen worden gesteld. Dat kan een kind niet. Het gevolg is dat de ambtenaar in zijn rapportage concludeert dat het kind de waarheid niet spreekt, teveel achterhoudt en dus zo snel mogelijk terug moet 'naar huis'. Schande. En totaal in strijd met het Verdrag voor de Rechten van het Kind.' 

De gevolgen van kindermishandeling 

Kindermishandeling, ook zo'n punt. Henk Franken: 

'Elke week overlijdt in Nederland minimaal een kind aan de gevolgen van mishandeling in het gezin. Iets wat tot maar weinig mensen in politiek Den Haag lijkt door te dringen. Waarom niet? Weten zij dan niet dat mishandelde kinderen veel minder kansen hebben om later iets te maken van zichzelf? Dat zij hun woede en verdriet óf tegen zichzelf richten, óf tegen anderen en de maatschappij als geheel? Kennis over de omvang van kindermishandeling en over de effecten daarvan is al tientallen jaren voorhanden. Het is tijd dat die kennis wordt benut.'

 Investeer in meisjes! 

Maar Unicef zou Unicef niet zijn als het niet juist zijn aandacht richt op de meest kansarme kinderen van allemaal, die in ontwikkelingslanden. Een van de terreinen waarop Unicef intensieve lobby voert, is het investeren in onderwijs voor meisjes. Want dat is een essentiële schakel in het halen van de ontwikkelingsdoelen. Henk Franken: 

'Meisjes met een schooldiploma kunnen beter voor zichzelf zorgen, zijn betere moeders, sterven minder snel in het kraambed, kunnen hun eigen geld verdienen en vallen daardoor minder gauw in de fuik van uitbuiting, prostitutie of mensenhandel. Het is eigenlijk heel eenvoudig: hoe meer meisjes er naar school gaan, des te minder kindersterfte; aids, armoede en uitbuiting. Jonge vrouwen, die hebben geleerd voor zichzelf te denken, zullen later ook veel energie steken in de emancipatie van hun maatschappij. Elke dollar of euro die je in het onderwijs investeert verdient de maatschappij dertig tot veertig keer terug.'