Citaten uit

Misleiding en verdraaiing

Commissie oordeelt dat Lomborg onwetenschappelijk handelde

Karel Knip, NRC-Wetenschap, 11 januari 2003

Bjørn Lomborg veegde in The Skeptical Environmentalist de vloer aan met de milieubeweging. Nu verwijt een onderzoekscommissie hem nalatigheid, kwade opzet óf onkunde.

Bjørn Lomborg is berispt. Het werk van de Deense statisticus die volhoudt dat alle verontrusting over aantasting van natuur en milieu onzin is voldoet niet aan de eisen die je aan een wetenschappelijke publicatie mag stellen. "Het is in strijd met de standaarden op het gebied van goed wetenschappelijk handelen.'' Tot die uitspraak kwam afgelopen dinsdag de Deense raad die speciaal voor het onderzoek van 'wetenschappelijke oneerlijkheid' is opgericht. De raad, formeel de Deense commissie voor wetenschappelijke oneerlijkheid (Udvalgene Vedrørende Videnskabelig Uredelighed, UVVU), bestaat al sinds 1992.

Lomborg ontsnapt aan de strengere kwalificatie `wetenschappelijk oneerlijk' dankzij het feit dat de commissie zich niet in staat acht te beoordelen of er opzet in het spel is. Het kan ook onkunde of nalatigheid zijn. Wat dat betreft wordt hem het voordeel van de twijfel gegund. Lomborg zelf noemt de uitspraak op zijn site ( www.lomborg.com  onder ccritique') onbegrijpelijk, slecht onderbouwd en vooringenomen. Hij vindt het vreemd dat de commissie niet ingaat op de uitkomsten van zijn studie maar uitsluitend op zijn methoden.

Bjørn Lomborg is als docent verbonden aan de faculteit politicologie van de Universiteit van Aarhus. Hij publiceerde in het najaar van 2001 bij Cambridge University Press de vuistdikke analyse The Skeptical Environmentalist waarin hij aan de hand van een overvloed aan statistisch materiaal 'aantoont' dat het eigenlijk almaar beter gaat met de mensheid, de natuur en het milieu. Wie denkt dat het anders is, betoogt hij, is het slachtoffer van milieu-organisaties als het Worldwatch Institute, Greenpeace en het Wereld Natuur Fonds. Het boek, met bijna 3000 noten en een uitputtende literatuurlijst, oogt als de definitieve beoordeling van de toestand van de mensheid. Net als het beroemde Rapport aan de Club van Rome.

Vooral in conservatieve hoek is het werk ontvangen als de broodnodige afrekening met de milieubeweging. Of als het werk dat aan het eentonige geklaag uit de milieuhoek verfrissend een eind maakt. Het werd lovend besproken in de Washington Post, de New York Times, de Economist en hier in Nederland in Vrij Nederland en Elsevier.

In wetenschappelijke kring is het werk met de grond gelijk gemaakt. In Nature (8 november 2001) en Science (9 november 2001) verschenen vernietigende kritieken. Het maandblad Scientific American (januari 2002) vroeg vier gerenommeerde onderzoekers het werk te beoordelen en bundelde de kritiek in een ongekend lang artikel. Inclusief begeleidend commentaar van hoofdredacteur John Rennie. [...]

Dat heeft de bewondering voor en populariteit van Lomborg niet tegengehouden. De - conservatieve - Deense regering benoemde hem tot directeur van een nieuw op te richten instituut voor onderzoek naar de effectiviteit van milieumaatregelen. Bezorgde tegenstanders van Lomborg openden de site www.anti-lomborg.com  en de mede-wetenschappers van de universiteit van Aarhus bundelden hun kritiek in een speciaal rapport. [...]

De commissie heeft niet alleen de uitspraak maar ook haar overwegingen op het net gezet ( www.forsk.dk ). [Link werkte niet meer]

De commissie UVVU heeft uiteindelijk unaniem besloten de klachten toch in behandeling te nemen, vooral gezien de omvang van het internationale debat dat is ontstaan. Na een korte beschrijving van de essentie van wetenschappelijk handelen (onder meer: aangeven hoe uit beschikbare gegevens is geselecteerd) komt zij dan tot haar pijnlijke uitspraak. Voor Lomborg het meest dodelijk is waarschijnlijk de vergoelijkende toevoeging dat niet duidelijk is of hij met kwade opzet heeft gehandeld of gewoon uit onkunde.

De tegenstanders van Lomborg tonen zich zeer verheugd over de uitspraak. [...]

Uit: Reactie 1:

Pauline Fransen Hengelo, NRC-Wetenschap, 18 januari 2003

[...] De kritiek die de schrijvers van deze artikelen hadden op de methoden die Lomborg heeft toegepast bleek vaak om definitiekwesties te gaan: Lomborg maakte gebruik van definities, die wetenschappelijk zijn toegestaan, maar waar zijn opponenten het principieel mee oneens leken te zijn omdat dit zou leiden tot ongewenste resultaten. (Alsof het wetenschappelijk is om je definitie aan te passen tot je tevreden bent met de uitkomst

Uit: Reactie 2:

Dirk Zoebl Utrecht, NRC-Wetenschap, 18 januari 2003

De schrijver die zich tegen de milieulobby keerde in zijn boek The Skeptical Environmentalist is berispt door een wetenschappelijke raad (W&O, 11 jan). Waarom blijven de milieuvriendelijke wetenschappers als Lester Brown, Paul Ehrlich en zovele anderen buiten schot? [...]

[...] Ecologen en agronomen kunnen vrijwel niets zeggen of het heeft een maatschappelijke betekenis. Schrijven deze mensen een systematisch overzichtswerk, zelfs al stoelt dat op harde feiten, dan is dat altijd een selectieve weergave uit de wirwar en veelheid van feiten.

Rachel Carsons alarmerende studie 'Dode lente' werd indertijd door de academische wereld niet serieus genomen. Gelukkig wel door John F. Kennedy. Het verschil met toen is dat inmiddels de bakens der algemene normen en waarden verzet zijn. Wat toen not done was, is nu done, en omgekeerd.