Start Omhoog

Lees meer over normen & waarden, individu & samenleving

Lees meer
Overige bronnen  

Lees meer

Bey, Hakim,  Grensoverschrijdingen, van: nettime-nl mailinglist.
Te midden van al onze angsten voor enige vorm van grensoverschrijding komen we tot de ontdekking dat we zelf hernieuwd geclassificeerd en tot virus bestempeld zijn. De verkrachter/terrorist líjkt niet alleen op jij en ik, deze ís jij en ik. Alle `daklozen zijn crimineel'; zij die niet `worden opgenomen' moeten wel `zondaars' zijn. [...]
Maar laat één ding duidelijk zijn: als we worden gedwongen te kiezen tussen het `virale' en de beschermde civilisatie, zullen we ons onverwijld achter het virale scharen. Platter gezegd, wij zijn voor de grensoverschrijding.

Croughs, Bart, De ongelooflijke slechtheid van de staat, Vrijbrief (web site)
Na The Bell Curve, dat hij schreef in samenwerking met de inmiddels overleden Richard  Herrnstein, heeft Charles Murray opnieuw een boek het licht doen zien dat de doorsnee intellectueel gegarandeerd een woede-aanval zal bezorgen: What it means to be a libertarian. A personal interpretation. 
Niet alleen positieve discriminatie moet het in Murray's nieuwe boek ontgelden, maar ook anti-discriminatiewetten; niet alleen Social Security, maar ook welfare; kortom, linkse intellectuelen hebben genoeg om zich over op te winden. Maar Murray pleit tevens voor het volledig legaliseren van zowel alle soft- als harddrugs; en in een tijd waarin zelfs in het verlichte Nederland de zedenhysterie aanzwelt - er beginnen de laatste tijd zelfs stemmen op te klinken om sado-masochisten te vervolgen - zal ook Murray's pleidooi voor volledige seksuele vrijheid in conservatieve kringen niet echt goed vallen. Met andere woorden: Murray is niet alleen een radicaal voorstander van economische vrijheid (hetgeen met 'rechts' wordt geassocieerd), hij is ook voorstander van de doorgaans met 'links' geassocieerde persoonlijke vrijheden (vrijheid op het gebied van meningsuiting, seks, drugs, euthanasie e.d.) 

Helmond, Frank van,  In de schaduw van de postchristelijke cultuur, Eindhovens Dagblad, 23 december 2000
Cultuur is een ontzaglijk groot woord. Nadenken over zoiets als cultuur betekent: in stukken hakken, ordenen, selecteren. Cultuur is in ieder geval een stelsel van waarden en normen dat een samenleving bijeen houdt en richting geeft.
In dat waarden- en normenstelsel domineren enkele kernen: waarden en normen rond de vitale momenten in het bestaan van het individu en van de samenleving: het leven (seksualiteit, vruchtbaarheid), de dood (gezondheid en ziekte, pijn), de macht (maatschappelijke orde, gezag). Het zijn de 'heilige' momenten die de hele cultuur dragen, die daarom niet mogen worden gezien of genoemd. Het zijn de 'taboes' van de traditionele culturen. Als de grote taboes veranderen of verdwijnen, verandert de hele cultuur, is er sprake van een cultuurbreuk.

Houdt, Frans van den, Kamerlid Mohammed Rabbae pleit voor herstellen normen en waarden; ‘Ethisch reveil’ van Groen Links, Wegener Dagbladen, 17 oktober 2000
Het was een opmerkelijke hartenkreet van GroenLinkser Mohammed Rabbae. In een Kamerdebat over geweld op scholen riep hij onlangs op om de normen en waarden in de maatschappij te herstellen, Rabbae vond het de hoogste tijd dat ouders worden aangesproken op het gewelddadige gedrag van hun kinderen en hun falende opvoedingen. Uitspraken die je eerder verwacht bij de kleine christelijke partijen of van een CDA-politicus als Dries van Agt die zo graag schermt met zijn ethisch reveil.

Kohnstamm, Rita, Het individualisme herzien, in NRC, 15 mei 1999
Of op school wordt de sociale vorming krachtig ter hand genomen: als groep rekening houden met elkaar, samen werken, op je beurt wachten, je mond houden als een ander aan het woord is. Of men probeert het huiselijke klimaat zo veel mogelijk te imiteren. De huidige onderwijskundige wind waait in deze laatste richting: iedere leerling zijn eigen tempo, eigen leerstijl, eigen lesstof, eigen begeleiding. Net als thuis. Dat lijkt me echter net te veel van het individueel goede.

Kohnstamm, Rita, De wet en de letter, NRC 27 mei 2000
Wetteloosheid hoeft niet te betekenen dat in een land te weinig wetten zijn. Ook niet dat het merendeel van de burgers zich niet aan de bestaande wetten houdt. Hij heeft ook te maken met een gebrek aan toezicht op de naleving van de wet.

Platform tegen geweld wil grenzen aan vrijheid, Wegener Dagbladen, 30 september 2000
Een maatschappij die paal en perk wil stellen aan geweld, moet grenzen stellen. De nadruk op vrijheid is soms wel erg groot, zei voorzitter W. Deetman van Platform tegen geweld op straat gisteren tijdens de Dag tegen het geweld.
Deetman keerde zich in zijn toespraak tegen ,,de vrijheid om overal slag- en steekwapens te kunnen kopen, de vrijheid om altijd en overal alcohol te kunnen kopen of drinken en de vrijheid om altijd en overal de meest gewelddadige of schokkende films te kunnen zien."

Rivas, Titus, Libertaire Spiritualiteit
In dit artikel wil ik stilstaan bij een mogelijke verbinding tussen libertair-socialistische idealen en een "spiritueel" wereldbeeld.

‘Samenleving negeert groepen’, Wegener Dagbladen 21-8-000
Maatschappelijke en culturele uitsluiting vormt een bedreiging voor steeds meer groepen mensen in de samenleving. Dat proces kan ertoe leiden dat de gemeenschap uiteindelijk uit elkaar valt. Dat zegt de stichting Christelijk-Sociaal Congres in een vandaag gepresenteerd rapport.
De stichting beschrijft in ‘Getto’s en pleinen’, waarvan het eerste exemplaar werd overhandigd aan de Haagse burgemeester Deetman, een samenleving waarin de onderlinge verbanden steeds losser worden. In een cultuur van zelfredzaamheid en individualisme lijkt de vernieuwing van sociale verbanden een centrale opgave te worden.

Trommelen, Joep,  De opkomst van de controle-maatschappij, in: Eindhovens Dagblad 28 oktober 1999
Het geloof in de maakbaarheid van de samenleving is net zoals de meeste geloven de laatste decennia vervangen door scepsis. Ook de opvolger van deze 'religie', het geloof in de onbeperkte zegeningen van de markt, is de laatste tijd aan erosie onderhevig. Aan de vooravond van de eenentwintigste eeuw doemen de contouren op van een nieuw soort samenleving: de controle-maatschappij.

Weezel, Max van, Mondigheid; De opstand van de bange burgers, in VN 6 november 1999
De bewonersvergaderingen en petities zijn terug van weggeweest. En hoe!
Het is nog niet eens zo lang geleden dat de generatie van de babyboomers hardop droomde van de mondige burger. Een nobel mens die het gezag van de regenten niet langer duidde en niets dan goeds met de wereld voorhad. Geef de gewone burger inspraak en idealen als vrijheid, gelijkheid en broederschap (later nog aangevuld met zusterschap) liggen binnen handbereik, was de gedachte. [...]
Hoera! De mondige burger doet weer van zich spreken. De politiek luistert dit keer en wringt zich in alle bochten om het ene na het andere draconische voorstel te bedenken. Dat allemaal om de verontruste bevolking niet van zich te vervreemden. Maar wat snak ik naar de politicus die de vox populi tegen durft te spreken.

Later toegevoegd

Individualisering is geen vijand; Hans Feddema (1 juli 2007)
In het boerengezin van haar ouders met dertien kinderen, waar dag en nacht werd gewerkt en er geen tijd was voor de kinderen individueel, werden allen als jongens aangesproken. "Jongens, nu naar bed," klonk het als het tijd was om te slapen. 
"Ik was geen individu, ook nauwelijks een vrouw, ik was een onderdeel van een groep. We voedden elkaar natuurlijk wel op, maar zeker in de eerste drie jaar heb je persoonlijke aandacht van je moeder nodig, en die kreeg ik niet". 
Het had ook maar een haar gescheeld of ze had net als haar broertjes en zusjes niet verder kunnen leren. Een onderwijzer bij wie ze toevallig wel eens op de kinderen paste, deed het tij voor haar keren
[...]
De ontkenning van je schaduwkanten leidt echter tot onderdrukking daarvan, waardoor ze soms juist plotseling in grote kracht naar boven komen. Het voordeel van individualisering is nu dat men leert het kwaad bij zichzelf niet te ontkennen, maar onder ogen te zien en er mee in het reine te komen.

Overige bronnen (opvraagbaar)

Boevink, Wim,  Onze vrijheid is een illusie; in: Trouw, 11 april 2000
Is vrijheid van het individu belangrijker geworden dan solidariteit met de groep? Het lijkt erop. Een symposium in Nijmegen hield zich met die vraag bezig. Tegelijkertijd werd in Amsterdam Rousseau's begrip van vrijheid behandeld: daar werd die vrijheid in al zijn vormen ontmaskerd als een uitdrukking van afhankelijkheid.
Ieder voor zich en dan? Met die vraag hadden de theologen van de Katholieke Universiteit Nijmegen onlangs enkele sprekers belast om zo 'liberalisering en solidarisering in de Nederlandse samenleving' eens tegenover elkaar te stellen.

Breedveld, Willem,  Bescheidenheid, geen hoogmoed; Trouw 2001-05-04
Nog nooit heeft Nederland zoveel vrijheid genoten. Vrijheid om te gaan en te staan waar we willen en vooral ook om te doen en te laten wat we willen. De vrijheid heeft zelfs vleugels gekregen met al die financiële mogelijkheden en de onbegrensdheid van het world wide web. Maar paradoxaal genoeg wint de angst terrein. Angst voor zinloos geweld, voor criminelen, angst ook om zich te midden van de ratrace staande te houden. Onze veiligheid heeft topprioriteit gekregen. Daaronder gaapt een afgrond van angst.

Burger wil weer binding en respect; Veel Nederlanders vrezen gevolgen individualisering, Trouw 2001-05-03
De individualisering in Nederland lijkt op haar retour. Een ruime meerderheid van de Nederlanders maakt zich grote zorgen over de negatieve effecten van deze verzakelijking van de maatschappij. Ruim zeventig procent vindt dat er in ons land meer nadruk moet worden gelegd op traditionele normen. Opvallend is dat juist de culturele voorhoede van Nederland belang is gaan hechten aan 'nieuwe-oude' waarden als gemeenschapszin.

Etty, Elsbeth, Generatieconflict, NRC 23 september 2000
De watjes, eitjes en kwezeltjes van de politieke jongerenclubs hebben, in vergadering bijeen, het gedogen veroordeeld. Hiermee is het sloomste generatieconflict uit de geschiedenis een feit. Ooit moest het zover met me komen dat ook ik me zou gaan beklagen over de jeugd van tegenwoordig. Dat moment is dan nu aangebroken. Wat een brave zielen zijn de junioren van PvdA, VVD, D66, CDA, GroenLinks, SGP en Christenunie, die ter gelegenheid van Prinsjesdag het kabinet en de Tweede Kamer opriepen om de 'macht, gezag, machtspositie en geloofwaardigheid' van de politiek te herstellen.

Kok, Annemarie & Bangma, Cees,  'Honderd procent handhaven kan niet';, veiligheid; Trouw, 2001-02-12
Cees Bangma, de politiechef die na de dood van Meindert Tjoelker een landelijk debat op gang bracht over straatgeweld, gaat Friesland verlaten. Een gesprek over de effecten van dat debat, de waarde van stille tochten en zijn bezwaren tegen cameratoezicht en 'zero tolerance'.

Marijnissen, Hans, De herontdekking van dat-kun-je-niet-maken; Tijdsbeeld, Trouw 2001-05-03
Een onderzoek naar het welzijn van de Nederlandse bevolking levert een beeld op van een haast-cultuur, van verwarring, van onmacht. Het werk-werk-werk van Paars heeft de samenleving oververhit. Nooit meer terug naar de jaren vijftig, maar sommige waarden waren zo slecht nog niet. [...]
Uit het onderzoek van de afgelopen jaren drijven volgens Motivaction zeven trends naar boven die de dominante verandering in het Nederlandse sociale klimaat tussen 1997 en 2000 beschrijven. Allereerst komt volgens de onderzoekers de angst voor het verlies van sociale binding naar voren, de gemeenschapszin staat onder druk. Mensen zijn te zeer op zichzelf gericht en houden te weinig rekening met hun leefomgeving, melden de ondervraagden.

'Moderne mens worstelt met individualisering’, Trouw, 2001-02-12
De bloei van new age en van de evangelische beweging wortelt in de individualisering van de hedendaagse samenleving. De plicht om voortdurend te kiezen en de last van de eigen verantwoordelijkheid leiden tot een nieuw religieus verlangen om je veilig en gekoesterd te weten.

 

Start Omhoog