Onlusten komen niet uit ’t niet uit 't niets

Onderzoek Criminoloog

Door Dick Hofland, Wegener Dagbladen, 19 december 2000

DEN HAAG – De rellen in Den Bosch lijken het gevolg van grote onvrede onder voetbalsupporters en de ‘zero tolerance’ bij de politie. ,,Rellen vallen nooit zomaar uit de lucht ,er is vrijwel altijd een voorgeschiedenis’’,zegt dr. J. Nijboer, criminoloog aan de universiteit van Groningen.

Nijboer weet nog goed hoeveel onvrede er bestond bij de supporters van FC Groningen. toen de club in 1998 degradeerde na een nederlaag in de nacompetitie, sloeg de vlam in de pan. Met als gevolg gigantische zich verplaatsten naar het stadscentrum.

Nijboer onderzocht de rellen in deze beruchte wijk, waar een jaar eerder al heftige ongeregeldheden waren uitgebroken tijdens Oud en Nieuw.

,,FC Groningen had een woelige tijd achter de rug. Supporters die zeer begaan waren met de club hadden zich al veelvuldig opgewonden over de slechte prestaties en de financiële problemen. De degradatie was de vonk die leidde tot een escalatie van geweld", weet Nijboer. ,,In dit soort situaties zie je dat als er een voorgeschiedenis is, het geweld zich ook snel uitbreidt. Je krijgt in een mum van tijd veel mensen op de been.

Hoewel ik de situatie in Den Bosch slechts uit de media ken ik dus erg voorzichtig wil zijn om vergelijkingen te trekken, weet ik wel dat het daar is begonnen met een ‘ eenvoudige’ burenruzie. En FC Den Bosch heeft net als FC Groningen destijds een woelige tijd achter de rug. Dus ook daar waren veel mensen al lange tijd ontevreden." Uitgerekend Den Bosch is een van de eerste gemeenten die heeft geprobeerd problemen met agressieve jongeren in de kiem te smoren. Schelden tegen de politie of het opsteken van de middelvinger wordt direct bestraft. Na het proces-verbaal volgt vrijwel altijd een boete, die kan oplopen tot achthonderd gulden wegens ‘lichte belediging’.

,,De schrik bij de jeugd zit er onderhand wel een beetje in’ zegt een politiewoordvoerder,die meent dat er veel minder agressie is tegen de politie.

,,Zero tolerance, ofwel niets meer tolereren, wekt juist stigmatiserend" ,zegt Lex Veldboer, wetenschappelijk medewerker aan de faculteit wijsbegeerte van de Erasmus Universiteit in Rotterdam. ,,Je moet jongeren verantwoordelijk maken, maar met zwarte boetes op een opgeheven middelvinger behandel je ze als kleuters. Dat werkt vaak averechts." Veldboer publiceerde veel over probleemwijken, in samenwerking met dr. W. Duyvendak, hoogleraar samenlevingsopbouw.